Według danych norweskiego Urzędu Statystycznego, od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, czyli od 1 maja 2004 roku, liczba firm założonych przez obywateli Polski na terenie Norwegii przekroczyła już 40 tysięcy. Wśród tych przedsiębiorstw znaczna część to jednoosobowe firmy, działające głównie w sektorze budowlanym oraz w branży sprzątającej.

Nie bez znaczenia w otwieraniu firmy na terenie Norwegii wydaje się być kwestia wysokości średniego wynagrodzenia wynosząca w przeliczeniu około 19 tysięcy złotych. Istotnym aspektem zachęcającym do rozpoczęcia pracy w Norwegii jest również szereg ulg podatkowych, wśród których jedną z ważniejszych jest status osoby dojeżdżającej pozwalający na odliczenie blisko 200 tysięcy koron rocznie. Warto również wiedzieć, że Polska i Norwegia mają podpisaną umowę o wzajemnym uznawaniu ubezpieczeń społecznych, dlatego każdy przedsiębiorca posiadający własną działalność na terenie Norwegii, ma status ubezpieczonego na terenie Polski. Dodatkowo, przez pierwsze 2 lata istnieje możliwość odliczenia sobie od podatku wartości równej 10% dochodu. Plusem jest także fakt, że obywatele Polski są traktowani w Norwegii jako osoby pracowite, sumienne oraz znające się na wykonywanej pracy. Wszystkie wspomniane czynniki wpływają na to, że Polacy pracujący na terenie Norwegii mogą zarobić naprawdę pokaźne kwoty pieniędzy.

Jednakże, osoby planujące przyjazd do Norwegii celem założenia firmy muszą wiedzieć, że otwarcie działalności nie jest równoznaczne z uzyskaniem zezwolenia na pobyt w kraju i pracę na jego terenie. Wnioski te są poddawane rozpatrzeniu przez Urząd ds. Cudzoziemców, który porozumiewa się w tej sprawie z norweskim konsulatem w Warszawie. Większe prawdopodobieństwo pozytywnego rozpatrzenia wniosku jest w sytuacji, gdy firma posiada dokładny opis działalności oraz plan budżetowy.

Założenie własnej działalności gospodarczej to zawsze spore wyzwanie, a otworzenie biznesu w Norwegii wydaje się być jeszcze trudniejsze. Ważne jest, aby poznać zasady, których należy przestrzegać prowadząc firmę w nowej rzeczywistości.

Mając świadomość praw i obowiązków łatwiej uniknąć komplikacji i ze spokojem osiągać sukcesy. Dzięki tej zakładce dowiesz się wszystkiego, co powinien wiedzieć przedsiębiorca prowadzący firmę w Norwegii.

Otwarcie firmy na terenie Norwegii jest o tyle proste, że załatwianie większości formalności zachodzi za pośrednictwem strony internetowej, a prawo dotyczące zakładania działalności gospodarczej jest stosunkowo liberalne.

Firma jednoosobowa (EPF – Enkeltpersonforetak) to najpopularniejszy wśród nowych przedsiębiorców rodzaj działalności gospodarczej w Norwegii. Taki typ działalności jest korzystny w sytuacji osób, które obracają małymi środkami i nie są w stanie przewidzieć przyszłych zysków. To rozwiązanie pomaga w uzyskaniu elastyczności finansowej, a także wpływu na swoje zarobki. Zakładając własną firmę w Norwegii, należy być świadomym, że prowadzenie własnego biznesu wiąże się ze zobowiązaniami.

Warto wiedzieć, że istnieje możliwość przekształcenia firmy jednoosobowej w spółkę AS.

Jeśli obrót firmy w ciągu 12 miesięcy przekroczy 50 000 NOK należy wpisać ją do rejestru VAT, składać do urzędu deklaracje VAT oraz płacić podatek VAT.

Norweski VAT dzieli się na trzy stawki:

• podstawową – 25%,
• zredukowaną – 15%,
• niską – 12%.

Więcej szczegółów na temat stawek VAT można znaleźć w dalszej części artykułu.

Od 1 stycznia 2022 roku VAT rozlicza się za pomocą deklaracji dostępnej na stronie skatteetaten lub też bezpośrednio z programu księgowego online, zintegrowanego z profilem altinn.
W przypadku terminów VAT do roku 2021 włącznie należy skorzystać z druku RF-0002 dostępnego po zalogowaniu na stronie altinn.

Spółka AS (Aksjeselskap) jest to spółka akcyjna posiadająca osobowość prawną. W Polsce jej odpowiednikiem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Stanowi kolejną popularną formę prowadzenia działalności gospodarczej w Norwegii. Firma tego rodzaju wymaga wpłaty kapitału zakładowego w wysokości minimum 30 000 NOK.

Wśród dokumentów niezbędnych do założenia spółki AS wyróżnia się:

• umowę otwarcia spółki
• bilans otwarcia
• protokół z posiedzenia rady nadzorczej, czyli organu decyzyjnego spółki
• wniosek dot. założenia firmy
• dokument potwierdzający wpłatę 30 tysięcy koron norweskich

Założenie spółki AS w Norwegii jest dosyć skomplikowane i wiąże się z pewnymi kosztami. Czas założenia działalności to średnio 3-4 tygodnie. Spółka zobowiązana jest do powołania zarządu (z obowiązkiem posiedzeń co najmniej raz do roku).

Aby zarejestrować firmę należy uiścić opłatę skarbową za wpis do Foretaksregisteret (Rejestr Przedsiębiorstw – www.brreg.no) – wynosi ona 5 784 NOK w przypadku wniosków elektronicznych i 6 940 NOK, jeśli składa się wniosek w wersji papierowej – co najmniej jeden z udziałowców powinien posiadać stały numer personalny. Do kosztów wlicza się również kapitał zakładowy, który w tym przypadku wynosi minimum 30 000 NOK.

Zakładanie spółki Aksjeselskap w Norwegii jest dobrym rozwiązaniem dla osób, które są w stanie przewidzieć zyski firmy, zatrudniają pracowników i obracają sporymi kwotami. Spółki są zobowiązane do przestrzegania wymogów raportowania, prowadzenia księgowości i rachunkowości. Dzięki przejrzystości sytuacji prawnej i finansowej spółki AS są wiarygodnymi kontrahentami i przychylnie patrzy się na nie w sektorze finansowym.

Co ważne, spółką podobną do spółki AS, jednak niewymagającą wpłaty 30 tysięcy koron norweskich jest ansvarligselskap. Cechuje się ona również niższymi kosztami rejestracji, a równocześniejest związana z solidarną odpowiedzialnością każdego udziałowców za ewentualne problemy finansowe spółki.

NUF, czyli Norskregistrert utenlandsk foretak to oddział firmy zagranicznej w Norwegii. Ten rodzaj działalności może założyć firma, która ma siedzibę na terenie innego kraju (np. Polski). Pozwala on poznać zakres obowiązków podatkowych w Norwegii, które zależą od charakteru i czasu trwania działalności gospodarczej.

Aby założyć NUF w Norwegii należy zarejestrować się w Brønnøysundregistrene – złożyć wniosek o nadanie norweskiego numeru organizacyjnego. We wniosku powinny znaleźć się dokumenty zagranicznej jednostki np. akt założycielski, statut firmy, wpis do rejestru (z Polski będzie to KRS albo CEIDG), dane adresowe itp. oraz dokumenty dotyczące oddziału, który chcemy utworzyć w Norwegii – nazwę oddziału, zakres działalności, dane osobowe osób, które mają podejmować decyzje w zakresie zobowiązań prawnych i ewentualnie dane pełnomocnika. Powołanie reprezentanta w Norwegii jest czasem niezbędne, jeśli żadna zarządzających osób nie będzie pracować w Norwegii. Oddział musi mieć zgłoszoną do urzędów osobę kontaktową lub firmę, która zajmuje się tego typu usługami. Ułatwi to załatwianie formalności związanych z obowiązkiem podatkowym i innych zobowiązań firmy.

Zatrudniając pracowników trzeba zgłosić ich pobyt w Centralnym Urzędzie Podatkowym ds. Zagranicznych (SFU – Sentralskattekontoret for utenlandssaker) i zarejestrować na policji.

Aby NUF mógł zostać norweskim płatnikiem VAT, jego obroty muszą przekroczyć 50 000 NOK w ciągu 12 miesięcy.

	Firma jednoosobowa	Spółka AS
Dla kogo?	• osób, które dopiero wkraczają na rynek i nie wiedzą jeszcze, czy i jak duże zyski będzie wypracowywać firma, • osób, które w swojej działalności nie obracają dużymi kwotami, • osoby, która nie wie, czy będzie mieć regularne zamówienia i nie posiadającej zbyt dużych środków finansowych.	• osób, które mają w miarę stabilne i regularne zamówienia, plany inwestycyjne itp., • osób, które w swojej działalności obracają dużymi kwotami, zaciągają duże zobowiązania i/lub zatrudniają wielu pracowników. Taka spółka jest dobrym rozwiązaniem dla osób, które spodziewają się dużych inwestycji, dysponują szerokimi kontaktami biznesowymi, mają wielu podwykonawców.
Koszt rejestracji	2 499 NOK (elektronicznie) lub 3 146 NOK – jeśli trzeba złożyć wniosek w formie papierowej – dla firm usługowych 2 656 NOK (elektronicznie) lub 3 205 NOK – jeśli trzeba złożyć wniosek w formie papierowej – dla firm planujących działalność handlową lub zatrudniających więcej niż 5 pracowników w wymiarze powyżej 20 h na tydzień.	5 784 NOK (elektronicznie) lub 6 940 NOK jeśli trzeba złożyć wniosek w formie papierowej
Czas założenia firmy	Od kilku dni do kilku tygodni.	3-6 tygodni.
Adres rejestracji	W Norwegii.	W Norwegii.
Nazwa firmy	Powinna zawierać nazwisko właściciela.	Dowolna.
Kapitał zakładowy	Niewymagany.	Min. 30 000 NOK.
Formalności	Jest mniej wymagań niż w innych rodzajach działalności.	Wymagają wiedzy i doświadczenia. Należy wiedzieć jakie dokumenty gdzie i kiedy złożyć oraz jak je wypełnić.
Księgowość	Księgowość jest mniej skomplikowana niż innych rodzajów działalność, niemniej jednak wymaga znajomości ustaw o rachunkowości i umiejętności księgowych.	Księgowość jest skomplikowana i wymaga fachowej wiedzy.
Pobieranie pieniędzy z konta firmowego	Możliwość wypłacanie środków z konta firmowego na potrzeby prywatne. Oznacza to, że właściciel może robić przelewy z konta firmowego na konto prywatne oraz wypłacać gotówkę.	Każdy wydatek związany z firmą musi być zaewidencjonowany, każda operacja na koncie firmowym wymaga udokumentowania (np. fakturą).
Zaliczki na podatek dochodowy	Płatne w 4 ratach. Ich wysokość jest ustalana przez urząd na podstawie zadeklarowanego przez przedsiębiorcę dochodu firmy.	Płatne w 2 równych ratach w roku następującym po roku podatkowym. Urząd wylicza te zaliczki na podstawie dochodu za poprzednie lata.
Czy właściciel może zatrudnić się w swojej firmie?	Nie.	Tak, dzięki temu może korzystać z takich samych praw jak zwykli pracownicy.
Odpowiedzialność	Ponosi właściciel firmy i odpowiada za zobowiązania firmy całym swoim majątkiem.	Ponosi zarząd spółki, odpowiada do kwoty kapitału zakładowego.
Feriepenger	Nie przysługuje.	Przysługuje, jeśli udziałowiec jest zatrudniony w spółce.
Zasiłek chorobowy	Wypłacany jest właścicielowi firmy dopiero od 16. dnia zwolnienia.	Jeżeli właściciel zatrudniony jest w spółce, zasiłek przysługuje już od 1. dnia zwolnienia.
Zasiłek dla bezrobotnych (Dagpenger)	Nie przysługuje.	Jeżeli właściciel zatrudniony jest w spółce, przysługuje mu zasiłek dla bezrobotnych na takich samych zasadach jak innym pracownikom.

Zakładanie firmy za pośrednictwem portalu administracyjnego altinn.no

1. Po wejściu na stronę, trzeba zalogować się poprzez przycisk logg Inn.
2. Następnie należy wybrać pierwszą opcję – MinID.
3. W kolejnym kroku należy wpisać w pierwszym polu swój numer personalny, a w kolejnym hasło do logowania. Później klikamy „neste”.
4. W kolejnym kroku należy podać wskazany pin-kod z kartki z 20. kodami MinID, a następnie kliknąć „neste”, by przejść do głównego panelu na koncie.
5. Teraz należy przejść do zakładki i otworzyć część „Alle skjema”, w której można znaleźć wniosek niezbędny do założenia firmy w Norwegii.
6. Po prawej stronie na dole należy znaleźć wniosek „Registrere nye og endre eksisterende foretak og enheter – Samordnet registermelding”.
7. Następnie należy wejść do środku formularza.
8. W pierwszym oknie wybieramy, co chcemy zrobić, czyli zarejestrować nową działalność (Registrere en ny enhet). Klikamy „neste”.
9. Następnie wybieramy formę organizacyjną, czyli firmę jednoosobową. W kolejnym punkcie zaznaczamy druga opcję, jeśli nie chcemy od razu zostać wpisani do rejestru VAT. W ostatnim pkt zaznaczamy pkt pierwszy, jeśli Wasza firma nie będzie zajmować się handlem lub drugi jeśli w zakresie działalności macie wpisany handel towarami. Za wpis do foretaksregisteret jest pobierana opłata urzędowa w wysokości 2 656 NOK. Po wybraniu odpowiednich opcji, klikamy „neste”.
10. W polu Navn podajemy nazwę firmy. W nazwie firmy jednoosobowej powinno pojawić się nazwisko właściciela firmy. W polu forretningsadresse podajemy norweski adres rejestracji firmy. Po upewnieniu się, że poprawnie wpisaliśmy adres firmy, klikamy „neste”.
11. W polu „aktivitiet / bransje” wpisujemy zakres działalności firmy. Zaczynamy od obszaru działalności, który będzie naszym głównym źródłem dochodów. Należy pamiętać, że jeśli w obszarze działalności mamy handel, należy wpisać się do rejestru firm handlowych – foretaksregisteret (patrz pkt 9). Klikamy „neste”.
12. W kolejnym oknie pojawia się miejsce do podania numeru personalnego właściciela firmy oraz jego nazwiska. Po sprawdzeniu poprawności dajemy „legg till”, aby w niebieskiej ramce pojawiły się dane właściciela firmy. Jeśli wszystko się zgadza, dajemy „neste”.
13. Kolejne okno (Ansatte) dotyczy pracowników w firmie. Jeśli nie chcemy od razu zatrudniać dodatkowych osób w firmie, dajemy drugą opcję. Poniżej wybieramy język, w którym chcemy otrzymywać pisma.
14. Kolejne pole dotyczy danych daglig ledera w firmie. Dane potwierdzamy klikając „neste”.
15. Kolejne okno dotyczy waszego księgowego. Dane potwierdzamy klikając „neste”.
16. Następne pole „revisor” możemy pominąć, klikamy „neste”.
17. Kolejne prokura również. Klikamy „neste”.
18. Kolejne okno dotyczy szczegółowych danych firmy, zazwyczaj klikamy tutaj „neste”, chyba że chcemy zaznaczyć np., skróconą nazwę firmy lub inny adres siedziby firmy. Na samym dole podajemy datę rozpoczęcia działalności, czyli najlepiej podać tam datę wypełnienia wniosku.
19. Następnie w formularzu pojawiają się pytania dotyczące podatku VAT. Pierwsze z nich dotyczy tego, czy przedsiębiorstwo będzie prowadzić działalność opodatkowaną podatkiem VAT. Nie opodatkowane są usługi medyczne, kształcenie i sztuka. Kolejne pytanie dotyczy tego, czy od razu chcemy zarejestrować się do VAT przed osiągnięciem obrotów na poziomie 50 tys. NOK i czy dobrowolnie chcemy być płatnikami VAT-u. W obu pytaniach zazwyczaj dajemy „nei”. Potwierdzamy klikając „neste”.
20. W kolejnym oknie podajmy adres mailowy właściciela firmy i zaznaczamy ptaszkiem, kto będzie podpisywał wniosek, czyli właściciel firmy.
21. W ostatnim oknie pojawiają się dane dotyczące działalności, którą chcemy otworzyć. Sprawdzamy poprawność danych i dajemy zielony przycisk. W tym punkcie chodzi o skontrolowanie, czy podane wcześniej przez nas dane są poprawne.
22. Po skontrolowaniu wniosku pojawia się pole, w którym możemy pobrać PDF z przygotowanym wnioskiem lub podać swojego maila, na który ma zostać wysłany dokument. Następnie klikamy przycisk do wysłania dokumentu do podpisu na altinn.no.
23. Pojawia się informacja o przesłaniu wniosku. Dajemy „tilbake til altinn”.
24. Po chwili w głównym oknie na altinn.no pojawia się wniosek o założenie firmy, dokument z ołówkiem, który należy otworzyć i podpisać. Teraz już można tylko oczekiwać na wiadomości z urzędu z potwierdzeniem zarejestrowania firmy. Firmie zostanie nadany numer identyfikacyjny będący odpowiednikiem polskiego NIP-u. Gratulujemy!

Zakładanie firmy za pośrednictwem wniosku składanego w urzędzie

Gdy firma w Norwegii zostaje płatnikiem VAT wystawiane przez nią faktury są inaczej oznaczane – dodaje się skrót MVA za numerem organizacyjnym firmy, a do każdego towaru bądź usługi doliczana jest odpowiednia stawka podatku VAT.

Podatek VAT w Norwegii rozlicza się w formie deklaracji VAT (druk RF-0002), w której firma wykazuje wszystkie koszty i przychody – deklarację składa się elektronicznie na portalu www.altinn.no.

W przypadku importu towarów i usług, płatnicy VAT mają obowiązek wykazać i rozliczyć dostawy poprzez deklarację VAT. Tak samo w przypadku exportu usług i towarów – obowiązek naliczenia i rozliczenia podatku spoczywa na danej firmie.

Prowadzenie firmy w Norwegii wiąże się z obowiązkami. Poniżej zamieszczona została lista, która pomoże Tobie, jako przedsiębiorcy, o wszystkim pamiętać.

1. Firmowe konto bankowe (bedriftskonto) – po założeniu firmy w Norwegii warto otworzyć firmowe konto przeznaczone do wykonywania wszelkich transakcji związanych z prowadzoną działalnością. W banku trzeba mieć przy sobie potwierdzenie rejestracji firmy, które otrzymuje się w urzędzie, oraz paszport.
2. Wpis do odpowiedniego rejestru:
1. VAT (Merverdiavgiftsregisteret) – gdy firma przekroczy obroty na wysokości 50.000 NOK, należy postarać się o wpis do tego rejestru,
   
   Jak to zrobić? Opisane to zostało dokładnie tutaj << podlinkowane do podrozdziału >>.
   
2. handlowego (Foretaksregisteret) – obowiązek rejestracji ma każda spółka AS. Firmy jednoosobowe (ENK) muszą to zrobić, gdy zajmują się handlem oraz jeśli zatrudniają więcej niż 5 pracowników,
3. pracodawców (NAV Aa-registeret) – gdy firma zatrudnia choćby jednego pracownika.
3. Wysyłanie do urzędów wymaganych dokumentów o firmie, zgodnie z obowiązującymi terminami – przedsiębiorca powinien wiedzieć do kiedy i jakie dokumenty dostarczyć do urzędu, np.:
• deklaracja VAT – po dokonaniu wpisu do rejestru VAT, firma jest zobowiązana, aby co dwa miesiące składać deklarację VAT,
• rozliczenie roczne – do końca maja następnego roku należy poinformować urząd o dochodach firmy za poprzedni rok na druku Skattemelding wraz z odpowiednimi załącznikami.

Najlepiej skorzystać z Portalu altinn.no. Warto założyć tam konto, aby załatwić sprawy administracyjne bez wychodzenia z domu. Więcej na temat portalu przeczytasz tutaj.

4. Zaliczki na podatek dochodowy – na początku każdego roku kalendarzowego (lub po założeniu działalności gospodarczej) należy zadeklarować do urzędu przewidywany zysk firmy do końca roku. Na tej podstawie urząd wyliczy zaliczki na podatek dochodowy, które płatne są:
• do 15 marca,
• do 15 czerwca,
• do 15 września,
• do 15 grudnia.
5. Porządek w dokumentach księgowych – należy również pamiętać, aby dobrze zadbać o dokumentację księgową. Warto zbierać wszystkie wyciągi z konta firmowego, faktury przychodowe, faktury kosztowe, a także paragony, które firma otrzymuje za usługi i towary zakupione na potrzeby działalności.
6. Aktualizacja danych – w przypadku zmiany (np. adresu lub nazwy firmy) należy niezwłocznie poinformować instytucję tj. urząd skarbowy, bank oraz klientów.
7. Karty branżowe HMS – osoby działające w branży sprzątającej lub budowlanej powinny postarać się o wyrobienie kart branżowych – odpowiednio renholdskort lub byggekort. Można tego dokonać nawet przed wpisaniem firmy do rejestru VAT. Jak to zrobić? Dowiedz się więcej o tym, jak wyrobić kartę byggekort i renholdskort.
8. Bezpieczeństwo w pracy – szczególnie gdy firma zatrudnia pracowników ma obowiązek zapewnić bezpieczne warunki pracy. Aby zdobyć wiedzę na ten temat, właściciel firmy lub kierownik musi odbyć stosowne szkolenie BHP. Dowiedz się więcej o szkoleniach BHP w Norwegii.
9. Dbanie o klienta – zyski firmy zależą od klientów (od tego ilu ich jest i na jakie wartości kupują). Dlatego przyszłościowy przedsiębiorca sprzedaje usługi/towary o najlepszej jakości, ciągle je rozwija i reklamuje w poszukiwaniu nowych klientów.
10. Monitorowanie płatności – działa to w obie strony: przedsiębiorca powinien płacić swoim dostawcom, a jednocześnie otrzymywać zapłaty od klientów. Aby znać wszystkie bieżące należności i zobowiązania, należy je chociaż raz na tydzień zweryfikować.
11. Płacenie podatków – jak Benjamin Franklin trafnie ujął “Na tym świecie pewne są tylko śmierć i podatki”. Szczególnym obciążeniem przedsiębiorcy są takie podatki:
• podatek VAT (MVA), jaki wynika z deklaracji VAT,
• podatek dochodowy (Forskuddsskatt) wg zaliczek wyliczonych przez urząd oraz gdy wynika z rozliczenia rocznego, że zapłacił tych zaliczek za mało.

A jeśli przedsiębiorca zatrudnia pracowników płaci wg wyliczeń na druku A-melding:

• zaliczki na podatek dochodowy za pracowników (Forskuddstrekk),
• podatek pracodawcy (Arbeidsgiveravgift).

Każda firma prowadząca działalność w Norwegii musi zostać zarejestrowana w Enhetsregisteret, czyli Rejestrze Podmiotów Gospodarczych. Konieczność rejestracji w innych miejscach zależy od rodzaju firmy, jej obrotów czy charakteru działalności.

Rejestr Przedsiębiorstw (Foretaksregisteret)

Do Rejestru Przedsiębiorstw (Foretaksregisteret) wniosek zobowiązane są złożyć wszystkie spółki. W przypadku firm jednoosobowych, obowiązek rejestracji mają tylko przedsiębiorstwa handlowe oraz te zatrudniające więcej niż 5 pracowników.

Kurs HMS (BHP)

Obowiązkowe jest ukończenie kursu BHP – w Norwegii jest to kurs HMS – dotyczy to właścicieli zatrudniających pracowników, zlecających prace podwykonawcom oraz kierowników, którzy odpowiadają za bezpieczeństwo osób zatrudnionych. Firmy jednoosobowe bez pracowników są zwolnione z tego obowiązku. Dowiedz się więcej o kursach HMS (BHP).

Karty branżowe

Niektóre rodzaje działalności, np. prace budowlane lub usługi sprzątające ze względu na swoją specyfikę wymagają specjalnych kart branżowych.

1. Byggekort to identyfikator, który powinien posiadać każdy pracownik firmy budowlanej w Norwegii – identyfikator jest ważny przez dwa lata i ma na celu możliwość określenia danych danego pracownika i firmy, dla której pracuje. W praktyce identyfikatory mają za zadanie poprawę bezpieczeństwa pracy i zwiększenie kontroli nad firmami budowlanymi. Jedyną instytucją, która ma prawo wydać identyfikator Byggekort jest Arbeidstilsynet, czyli Norweska Inspekcja Pracy. Arbeidstilsynet współpracujące dodatkowo z firmą Tietoevry, realizującą zamówienia na karty (https://www.hmskort.no). Dowiedz się więcej o karcie byggekort.
2. Renholdskort – Firmy sprzątające w Norwegii mają obowiązek postarać się o autoryzację oraz zaopatrzyć swoich pracowników w Renholdskort – identyfikatory, które potwierdzają, że działalność prowadzona jest legalnie i posiada potrzebne zezwolenia. Podobnie jak Byggekort, Renholdskort wydawany jest przez Arbeidstilsynet za pośrednictwem portalu https://www.hmskort.no. Dowiedz się więcej o karcie renholdskort.

Na identyfikatorach muszą znaleźć się informacje:

• nazwa firmy,
• numer organizacyjny (organisasjonsnummer),
• dane właściciela identyfikatora (imię, nazwisko, data urodzenia, płeć, podpis),
• termin ważności,
• dane osoby wystawiającej (imię, nazwisko, adres).

Ponadto:

• Nokut – w Norwegii jest 168 zawodów regulowanych przez prawo. Oznacza to, że osoby zakładające działalności wymagającą pozwoleń, np. branża medyczna, masażyści, elektrycy, kierowcy, prawnicy, księgowi – potrzebują certyfikatu potwierdzającego kwalifikacje. Pełna lista zawodów dostępna jest tutaj. Czasem wystarczy jedynie nostryfikacja dyplomów przez Nokut, a czasami konieczne może okazać się ukończenie dodatkowej szkoły lub zdania egzaminu językowego Norskprøve (poziomy: A1-A2, A2-B1 lub B1-B2) oraz Bergenstest (poziom zaawansowany).
• Firmy transportowe w Norwegii wymagają specjalnego zabezpieczenia finansowego. Szczegółowe informacje na ten temat znajdują się tutaj.
• Mattilsynet – firmy mające do czynienia z posiłkami, artykułami spożywczymi, zwierzętami, kosmetykami (np fryzjerki, kosmetyczki), muszą otrzymać pozwolenie od Mattilsynet.

Wystawianie faktur jest możliwe, gdy firma zarejestrowana jest w Brønnøysundregistrene, gdzie otrzymuje norweski numer organizacyjny i posiada firmowy numer konta bankowego.

Jeśli obroty firmy nie przekroczyły 50 000 NOK w skali roku, przedsiębiorca może wystawiać faktury z VAT 0%. Nieprawidłowo wystawiona faktura może zostać skorygowana poprzez wystawienie kreditnoty, czyli faktury kredytującej.

Przedsiębiorca, który nie korzysta z usług biura rachunkowego i sam wystawia faktury może skorzystać z darmowego programu FakturaSolid, który ma interfejs w języku polskim, a faktura w wersji elektronicznej jest dostępna zaraz po jej wystawieniu.

Często zdarza się, że kontrahenci nie wywiązują się z obowiązku płatności za towary czy usługi. W takiej sytuacji firma może podjąć dwa rodzaje działań – poczekać aż klient ureguluje płatność (w takiej sytuacji firma płaci podatki za fakturę) albo ubiegać się o zapłatę drogą urzędową.

Istnieje też możliwość skorzystania z pomocy Forliksrådet, czyli instytucji, która rozpatruje sprawy związane z długami za towary i usługi. Wierzyciel powinien zgłosić swoją sprawę w gminie, w której dłużnik prowadzi działalność albo mieszka.

Dowiedz się więcej o tym, co zrobić, gdy klient spóźnia się z zapłatą faktury.

Założenie i prowadzenie własnej działalności w Norwegii związane jest z kosztami, które musi ponieść przedsiębiorca. Większość z nich uzależniona jest od charakteru prowadzonej działalności, obrotów firmy i ilości zatrudnionych pracowników.

Przedsiębiorstwo jednoosobowe w Norwegii musi odprowadzać podatek dochodowy (22% od zysku firmy) i opłacać składki na ubezpieczenie społeczne (11,1% od zysku). Dodatkowo zatrudnienie pracowników wiąże się z pewnymi kosztami, których nie sposób uniknąć jak opłata z tytułu zatrudnienia pracownika (Arbeidsgiveravgift), ubezpieczenie emerytalne OTP (Obligatorisk tjenestepensjon) lub wynagrodzenie za urlop (Feriepenger). Dowiedz się więcej o kosztach zatrudnienia pracownika w firmie.

Firma, której obrót przekracza 50 000 NOK w skali roku musi zostać wpisana do rejestru VAT. Norweski VAT dzieli się na trzy stawki: podstawową – 25%, zredukowaną – 15% i niską – 12%.

Założenie spółki AS wymaga utworzenia kapitału zakładowego o wysokości minimum 30 000 NOK oraz uiszczenia opłaty skarbowej za wpis do Foretaksregisteret (Rejestr Przedsiębiorstw – www.brreg.no) – wynosi ona 5 784 NOK w przypadku wniosków elektronicznych i 6 940 NOK , jeśli składa się wniosek w wersji papierowej.

Prowadzenie działalności w Norwegii wiąże się z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego w wysokości 22% od zysku firmy. Ponadto w Norwegii ustalono progi podatkowe, a kwota podatku wzrasta wraz z dochodami firmy.

W Norwegii przedsiębiorca ma możliwość samemu wyliczyć przewidywaną kwotę zysku i podać ją w deklaracji podatkowej, zanim wyliczy to urząd. Firma odprowadza zaliczki na podatek dochodowy, a sam podatek opłaca się z faktycznych dochodów w kolejnym roku.

Praca na własny rachunek wiąże się z koniecznością bycia przygotowanym na wszelkie ewentualności. Firma borykająca się z trudnościami finansowymi powinna przeanalizować wszelkie możliwości i wdrożyć najlepsze rozwiązania.

Permittering

Jeśli firma zatrudnia pracowników, istnieje możliwość permitteringu – pracodawca zostaje zwolniony z obowiązku zapłaty wynagrodzenia, które wypłaca NAV. Takie zwolnienie może trwać maksymalnie 26 tygodni w ciągu ostatnich 18 miesięcy. Pracodawca płaci jedynie za pierwsze 15 dni permitteringu.

Zobowiązania wobec urzędów

W Norwegii istnieje możliwość rozłożenia zobowiązań wobec urzędów na raty. Jest to niezwykle pomocne, gdy działalność boryka się z tymczasowymi problemami finansowymi. Aby spłacać zadłużenia na raty należy złożyć odpowiednie pisma, których przygotowanie można zlecić odpowiednim firmom zajmującym się takimi sprawami. Istnieje również możliwość umorzenia części długu lub odsetek – wnioskowanie o umorzenie ma podstawy, gdy zaległości są znaczne i przekraczają możliwości finansowe przedsiębiorstwa.

Zaliczka na podatek dochodowy

Kolejnym rozwiązaniem jest zmiana kwoty zaliczki na podatek dochodowy. Można to zrobić po zalogowaniu na stronę www.skatteetaten.no i zadeklarowaniu mniejszej kwoty przewidywanego dochodu za dany rok.

Uwaga: Nie można zmienić zaliczki po przekroczeniu terminu jej opłaty.

Nowi klienci

Do rozwiązania problemów finansowych działalności może się przyczynić pozyskanie nowych klientów, którzy zagwarantują płynność finansową firmy. W zdobywaniu rynku może pomóc odpowiednia reklama – warto zainwestować w specjalistę, który optymalnie dobierze strategię marketingową odpowiednią dla danego typu działalności.
Więcej sposobów na pozyskanie nowych klientów opisaliśmy w artykule: Jak znaleźć pracę/klientów w Norwegii w kilka dni?

Pożyczka / kredyt

Ostateczną formą rozwiązania problemów finansowych jest skorzystanie z możliwości, jakie daje sektor finansowy – pożyczka albo kredyt mogą załatać dziury w budżecie, jednak należy przeanalizować potencjalne następstwa takiej decyzji – czy to tylko tymczasowe problemy? Czy firma będzie w stanie spłacać raty kredytu? Trzeba pamiętać, że zobowiązania w pewnym momencie trzeba będzie spłacić.

Firma, która rozwija się na rynku norweskim, prędzej czy później będzie potrzebowała zatrudnić pracowników. I tutaj powstaje wiele pytań, co trzeba zrobić, żeby struktura kadrowa działała poprawnie.

Przy zatrudnianiu Pracodawca powinien zadbać o:

1. wpis do Aa-registeret – można tego dokonać elektronicznie, uzupełniając formularz Samordnet registermelding dostępny na altinn w części dotyczącej zatrudnienia pracowników. Dzięki temu w Rejestrze Podmiotów Gospodarczych pojawi się pod danymi firmy informacja “Registrert i NAV Aa-registeret”
2. Skattetrekkskonto – należy otworzyć konto bankowe (skattetrekkskonto). Będzie ono służyć do zabezpieczenia zaliczki na podatek dochodowy za pracownika.
3. Umowa z pracownikiem – konieczne jest podpisanie umowy o pracę z pracownikiem. Można ją sporządzić w dwóch wersjach językowych. Umowa obowiązkowo powinna być w wersji papierowej oraz podpisana w dwóch egzemplarzach. Jeden jest dla pracodawcy, drugi dla pracownika. Na umowie o prace muszą być zawarte stawki za godzinę nie mniejsze niż odgórnie ustalone. Aktualne informacje na temat stawek w Norwegii można znaleźć tutaj. Stawki minimalne warto monitorować, gdyż ulegają one zmianom.
4. Zgłoszenie Pracownika do NAV – po podpisaniu umowy należy pamiętać o obowiązku zgłoszenia zatrudnienia pracownika do NAV na druku A-melding. Oficjalnie każdy przedsiębiorca w Norwegii powinien zgłosić pracownika do NAV do piątku następnego tygodnia, kiedy została podpisana umowa.
5. Skattekort od Pracownika – Pracownik z kolei powinien zadbać o dostarczenie do pracodawcy Skattekort, w innym przypadku może być obciążony zaliczką na podatek dochodowy w wysokości 50%.
6. Numer konta bankowego pracownika – oprócz Skattekort i numeru personalnego pracownik powinien dostarczyć również numer konta bankowego. Ważne: W Norwegii nie ma możliwości płacenia wynagrodzeń gotówką.
7. OTP (Obligatorisk tjenestepensjon) – pracodawcy w Norwegii są zobowiązani do opłacania obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego za Pracownika jeśli zatrudniają go na co najmniej 3/4 etatu. Pracodawca musi zawrzeć umowę z firmą świadczącą usługi ubezpieczeniowe i co miesiąc opłaca OTP za pracownika.
   Nie jest to składka potrącana z wypłaty pracownika, ale stanowi koszt pracodawcy. Wynosi wartość nie mniejszą niż 2% wynagrodzenia. (dowiedz się więcej o emeryturze w Norwegii).

Zatrudnienie Pracownika spoza Norwegii

Zdarza się też, że Pracodawca chce zatrudnić Pracownika z zagranicy. Co w tym przypadku? Wtedy pracownik z podpisaną umową i ważnym paszportem idzie do urzędu skarbowego, żeby otrzymać numer personalny i Skattekort. Pracownicy spoza EOG powinni też zadbać o pozwolenie na pobyt. Uwaga: jest to obowiązek pracownika, nie pracodawcy.

Kwestie związane z wynagrodzeniem:

1. Timeliste – zazwyczaj Pracodawcy rozliczają się z Pracownikami za godziny pracy.
   Wynagrodzenie brutto liczy się wtedy wg wzoru:
   liczba przepracowanych godzin * stawka za godzinę

   Dlatego Pracownicy dostarczają Pracodawcy timeliste – czyli druk, w którym wypisane są wszystkie godziny pracy za poprzedni miesiąc. Pracownik z pracodawcą mogą również ustalić miesięczne wynagrodzenie – fastlønn. Ten rodzaj wynagrodzenia jest charakterystyczny dla zawodów z stałym czasem pracy

2. Lønnsslipp – to dokument pokazujący wynagrodzenie brutto, netto oraz zaliczkę na podatek dochodowy. Na podstawie timeliste kadrowa wylicza wynagrodzenie dla Pracownika na dokumencie zwanym Lønnsslipp. Jeśli jest taka potrzeba, dolicza dodatek za nadgodziny lub za pracę w godzinach nocnych. Pracodawca wypłaca przelewem Pracownikowi kwotę netto z Lønnsslippu.
3. A-melding – Pracodawca co miesiąc do 5 dnia następnego miesiąca ma obowiązek poinformować o wypłatach i stanie zatrudnienia. To zgłoszenie dokonuje na druku A-melding. Jeżeli pracodawca lub kadrowa nie dotrzyma terminu, przedsiębiorstwo może być obciążone karą finansową.
4. Podatki od zatrudnienia
   Forskuddstrekk (zaliczka na podatek dochodowy za Pracownika) i Arbeidsgiveravgift (podatek Pracodawcy) należy płacić w terminach:
   za styczeń – luty,
   za marzec – kwiecień,
   za maj – czerwiec,
   za lipiec – sierpień,
   za wrzesień – październik,
   za listopad – grudzień.

Podsumowanie wynagrodzeń za cały rok dla Pracownika
Druk Sammenstillingsoppgave za poprzedni rok – do 31 stycznia Pracodawca musi przekazać Pracownikom informację o ich dochodach i zaliczkach na podatek dochodowy.

Życzymy Państwu udanego zarządzania kadrami w firmie, gdyż kapitał ludzki to jeden z największych potencjałów w Przedsiębiorstwie.

Koszty posiadania pracownika w firmie

W poniższym przykładzie zakładamy, że pracownik zarabia 360.000 NOK brutto oraz ma 5 tygodni urlopu.

Podstawa	Kwota	Komentarz
Roczne wynagrodzenie brutto	325.385 NOK	Bez wynagrodzenia za okres urlopowy
Feriepenger 12 % Wynagrodzenie za urlop	39.046 NOK	Stawka Feriepenger wynosi 10,2 % lub 12%. Dla pracowników powyżej 60 lat współczynnik wynosi 12,5% lub 14,3 %
Arbeidsgiveravgift 14,1 % Opłata pracodawcy	51.385 NOK	Stawka zależy od obszaru siedziby firmy, waha się od 0% (Finnmark i Nord-Troms) do 14,1 %
Pensjonskostnader 2% (OTP) Obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne	6.507 NOK	Minimalną wartością jest 2%
Arbeidsgiveravgift av pensjonskostnadene 14,1% (opłata pracodawcy od OTP)	917 NOK	14,1 % liczy się od Pensjonskostnader
Yrkesskadeforsikring (ubezpieczenie związane z ryzykiem zawodowym)	Np. 1500 NOK	Stawka zależy od ryzyka istniejącego w danej branży
Suma (łączny koszt pracownika)	424.740 NOK

Feriepenger, czyli urlop wypoczynkowy to świadczenie, które przysługuje każdemu pracownikowi. Norweska Ustawa Urlopowa (Ferieloven) ma na celu zapewnienie wynagrodzenia urlopowego i prawa do wypoczynku. Zasadniczo wynagrodzenie urlopowe jest zwolnione od podatku, jeśli jest wypłacane za ubiegły rok.

Wysokość świadczenia zależy od zarobionej w roku poprzednim całości pensji (podstawy plus prowizji). Do tej kwoty wlicza się również zasiłek chorobowy i opiekuńczy. W Norwegii zgodnie z prawem świadczenie urlopowe wynosi 10,2% wypracowanej podstawy (stawka może być wyższa) – osobom po 60 roku życia przysługuje minimum 12,5% wypracowanej podstawy wynagrodzenia.

Własna działalność gospodarcza w Norwegii to szereg obowiązków, jednak prowadzenie firmy niesie ze sobą także wiele korzyści.

Zasiłek macierzyński

Zgodnie z norweskim prawem zasiłek macierzyński przysługuje kobietom, które pracowały przez minimum pół roku w ciągu ostatnich dziesięciu miesięcy, a ich dochód osiągnął poziom, od którego odprowadzano składki emerytalne. Dodatkowo dochód musi wynosić przynajmniej połowę kwoty ustalonej przez NAV – grunnbeløp (G), która zmienia się każdego roku.

Zasiłek chorobowy

Gdy właściciel firmy jednoosobowej jest na zwolnieniu lekarskim, firma nie może mieć w tym okresie przychodów, a z kosztów może mieć jedynie koszty stałe takie jak czynsz czy rachunek telefoniczny. Wyjątkiem jest zwolnienie 50%, gdy firma ma możliwość uzyskiwania przychodów za prace, których nie zabrania zwolnienie, np. prace biurowe.

Inną możliwością korzystania ze świadczeń w Norwegii jest zatrudnienie we własnej firmie (w spółce). Przedsiębiorca zyskuje wtedy status pracownika i związane z nim prawa, a więc wynagrodzenie, urlop wypoczynkowy czy odszkodowanie za wypadek przy pracy.

Jak wspominaliśmy powyżej, w przypadku przedsiębiorców, obowiązkowa składka na ubezpieczenie zdrowotne w Norwegii wynosi 11,1%. Jest ona wliczana do zaliczki na podatek dochodowy. Umożliwia ona pobieranie świadczenia chorobowego od 17. dnia choroby w wysokości 80% od dochodu. Wysokość świadczenia chorobowego wyliczana jest w NAV w oparciu o średnią dochodów z ostatnich trzech pełnych lat rozliczeniowych. Jeśli firma działa na norweskim rynku krócej, wtedy zasiłek wyliczany jest w NAV w oparciu o udokumentowany dochód do danego momentu.

Istnieje jednak możliwość, abyście jako przedsiębiorcy otrzymywali znacznie wyższy zasiłek chorobowy i to już od pierwszego dnia choroby. Wystarczy, że wykupicie dodatkowe ubezpieczenie w NAV. Macie trzy opcje do wyboru.

Dostępne opcje	Od którego dnia można pobierać świadczenie	Wysokość świadczenia
I	od 1. dnia choroby	80% średniego dochodu
II	od 17. dnia choroby	100% średniego dochodu
III	od 1. dnia choroby	100% średniego dochodu

Warto wiedzieć o tym, że funkcjonuje coś takiego, jak okres oczekiwania.. Polega to na tym, że prawo do podwyższonego świadczenia chorobowego nabywacie dopiero po czterech tygodniach od momentu pozytywnego rozpatrzenia wniosku przez NAV.

W Norwegii wiek emerytalny wynosi 67 lat. Wysokość norweskiej emerytury jest zależna od liczby przepracowanych lat, posiadanych oszczędności i okresu zamieszkania na terenie kraju.

Warto zwrócić uwagę na zasady związane z przyznawaniem emerytur – zależne od daty urodzenia:

• Dla osób, które urodziły się przed 1954 rokiem, stosuje się stare zasady.
• Dla osób urodzonych między 1954 a 1962 rokiem stosuje się połączenie starych i nowych zasad.
• Dla osób urodzonych po 1962 roku stosuje się nowe zasady obliczania emerytur.

Do norweskiej emerytury mają prawo te osoby, które od co najmniej trzech lat należą do norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych. Podczas pobierania świadczenia emeryci mają prawo do pracy bez względu na wysokość zarobków. Pobierać norweską emeryturę po powrocie do kraju mogą mieszkańcy państw, z którymi Norwegia ma podpisaną umowę. Do krajów tych zalicza się Polska.

Osoby pobierające emeryturę w Norwegii mają prawo pracować w dowolnym wymiarze godzinowym w okresie pobierania świadczenia bez ryzyka jego utraty.

Podczas pobierania norweskiej emerytury można przebywać za granicą, jednak związane są z tym pewne ograniczenia formalne:

• pobyt za granicą do 12 miesięcy – pozostaje się członkiem Folketrygden pod warunkiem przebywania w Norwegii co najmniej przez 6 miesięcy w każdym roku kalendarzowym,
• pobyt za granica powyżej 12 miesięcy – po tym czasie przestaje się być członkiem Folketrygden (podobnie jest, gdy w ciągu co najmniej dwóch następujących po sobie lat pobyt trwa dłużej niż 6 miesięcy w roku).

Należy pamiętać, że założenie własnej działalności gospodarczej w Norwegii ma też swoje minusy. Przede wszystkim, dużym problemem dla nowopowstałych firm mogą być szybko zmieniające się przepisy oraz brak jasnych komunikatów informujących o zaistniałych zmianach. Poza tym, za utrudnienie dla początkujących przedsiębiorców można uznać brak jednej instytucji zajmującej się otwarciem i prowadzeniem firmy. Tutaj każda instytucja zajmuje się jednym ściśle określonym działem, np. za rejestrację firmy odpowiada Brønnøysundregistrene, stawkami minimalnymi – Arbeidstilsynet, a nadaniem obligatoryjnych certyfikatów – DSB.

Przydatną wiedzą dla przedsiębiorcy może być również fakt, że wedle przepisów obowiązujących w Norwegii, nie ma możliwości zawieszenia pracy firmy, możliwe jest jedynie jej zamknięcie. Co więcej, po zamknięciu jednoosobowej działalności gospodarczej, osoba nie ma prawa do pobierania zasiłku dla osób bezrobotnych.

KOSZTY DZIAŁALNOŚCI:

1. Czym są koszty firmy?

W koszty firmy wliczany jest każdy wydatek, który został poniesiony na poczet uzyskania przychodu (np. zakup towaru lub reklama w Internecie).

2. Czy można płacić gotówką za rzeczy kupione na potrzeby firmy?

Aby wprowadzić zakupy gotówkowe do ewidencji księgowej i rozliczać je jako koszty firmy, nie można przekroczyć sumy 10 000 NOK rocznie na płatności gotówkowe. Spółki powinny wypełniać druk Dagsoppgjør, aby rejestrować wszystkie transakcje gotówkowe w kasie.

3. Czy można odliczyć koszty benzyny i inne koszty związane z samochodem, jeśli w celach firmowych korzysta się z prywatnego pojazdu?

W przypadku firmy jednoosobowej można korzystać z prywatnego samochodu. Podstawą do odliczenia będzie kjørebok, czyli książka ewidencji ruchu pojazdu. W przypadku wypełniania tego dokumentu, nie odlicza się już benzyny, a jedynie bramki, promy i parkingi dotyczące podróży służbowych.

4. Czy prywatny telefon z firmowym abonamentem można wliczyć w koszty firma w Norwegii?

Jeśli telefon był używany w celach związanych z prowadzoną działalnością, to koszty tych połączeń będą kosztem firmy. Trudno jest wyodrębnić które rozmowy dotyczyły spraw prywatnych, a które firmowych. Dlatego urząd przyjął kwotę 4392 NOK, którą należy na koniec roku wycofać z kosztów.

5. Czy wszystkie połączenia ze służbowego telefonu, nawet te w celach prywatnych, będą wliczone w koszty firmy?

W koszty firmy wliczane są jedynie połączenia związane z prowadzoną działalnością. Na stronie norweskiego urzędu podatkowego znajduje się wzór na rozliczanie wydatków na rozmowy prywatne.

6. Czy rata za służbowe auto może być kosztem działalności?

Kosztem działalności mogą być odsetki od kredytu lub amortyzacja środka trwałego – raty za samochód nie wliczają się w koszty.

7. Czy można wliczyć w koszty raty leasingu?

Opłaty leasingowe mogą być traktowane jako koszt biznesu w Norwegii.

8. Czy wynajmując lokal koszty czynszu i prądu w mieszkaniu można wliczyć w koszty firmy?

W koszty firmy wliczają się opłaty za czynsz i prąd całego mieszkania, w którym prowadzona jest działalność gospodarcza. Natomiast jeśli część mieszkania wykorzystywana jest w celach mieszkalnych, a część w celach firmowych to najlepiej wydzielić jakieś pomieszczenie na potrzeby firmy. Można wtedy koszty liczyć proporcjonalnie. Np. jeśli mieszkanie ma 50 m2, a pokój, w którym mieści się biuro ma 10m2, to 20% wydatków za mieszkanie będzie ujęte w kosztach firmy (za czynsz, prąd itp.).

9. Jakie ma opłaty osoba zatrudniona na umowę i jednocześnie prowadząca własny biznes w Norwegii?

Pracodawca odprowadza za tę osobę zaliczkę na podatek dochodowy z tytułu pracy, lecz z firmy musi ona pamiętać o płaceniu 4 rat w terminach:
– 15 marca,
– 15 czerwca,
– 15 września,
– 15 grudnia.
Ten przedsiębiorca zobowiązany jest do wnoszenia opłaty w wysokości 22% od zysku na podatek dochodowy oraz 11,1% od zysku na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne. Urząd wylicza wysokość zaliczki na podatek od kwoty, którą osoba zadeklarowała. Należy także pamiętać, że jeśli firma przedsiębiorcy została już zarejestrowana w rejestrze MVA to powinna płacić 25% podatku VAT.

FORMALNOŚCI ZWIĄZANE Z PROWADZENIEM DZIAŁALNOŚCI:

1. Jak założyć firmę w Norwegii?

W przypadku posiadania norweskiego numeru identyfikacyjnego, najlepiej uzupełnić formularz elektroniczny Samordnet registermelding na stronie www.altinn.no. Na stronie www.brreg.no można także znaleźć jego papierowy odpowiednik – Samordnet registermelding BR1010. Trzeba podać w nim m.in. dane właściciela, nazwę przedsiębiorstwa, adres firmy i rodzaj działalności. Po złożeniu wniosku i potwierdzeniu rejestracji firmy otrzymuje się numer organizacyjny. Dokładnie jak to zrobić, opisaliśmy tutaj. Po założeniu firmy w Norwegii warto otworzyć firmowe konto przeznaczone do wykonywania wszelkich transakcji związanych z prowadzoną działalnością. Aby to zrobić potrzebne jest potwierdzenie rejestracji i numer organizacyjny przedsiębiorstwa. Po rozpoczęciu działalności konieczne jest zadeklarowanie przewidywanych dochodów, na podstawie których urząd wylicza zaliczkę na podatek dochodowy. Jeśli przychody w ciągu 12 miesięcy przekroczą 50 000 NOK, firma musi zostać zarejestrowana jako płatnik podatku VAT.

2. Jak założyć spółkę w Norwegii?

Najłatwiej jest założyć firmę jednoosobową. Potrzebny jest jedynie wniosek o zarejestrowanie działalności. Do zarejestrowania spółki, oprócz wypełnienia wniosku, konieczne jest skompletowanie niezbędnych kilku dokumentów m.in.: bilansu otwarcia, umowy spółki, protokołu z posiedzenia. Warto pamiętać, że wniosek o rejestrację firmy nie zostanie zaakceptowany bez potwierdzenia wpłaty kapitału zakładowego z banku. Spółka AS wymaga wpłacenia kapitału własnego o minimalnej wartości 30 000 NOK. Istnieje możliwość założenia spółki bez kapitału początkowego, czyli Ansvarlig selskap (ANS/DA).

3. Jakie warunki muszą spełniać spółki ANS i DA?

• spółka ANS/ DA musi być założona na terytorium Norwegii,
• główny oddział musi znajdować się na terytorium Norwegii,
• regulacje prawne dotyczące spółki zawiera selskaploven,
• wspólnicy muszą zawrzeć umowę o poziomie odpowiedzialności (selskapavtale),
• spółka musi posiadać co najmniej dwóch wspólników,
• nie jest wymagany początkowy kapitał dla spółki DA,
• powoływanie rady nadzorczej nie jest regulowane przepisami prawa,
• konieczna jest rejestracja spółki w Foretaksregisteret.

4. Jak rozróżnić spółkę DA od ANS?

Spółki ANS i DA można porównać do spółek z ograniczoną odpowiedzialnością – za zobowiązania finansowe musi odpowiadać co najmniej jeden ze wspólników. Różnica dotyczy podziału odpowiedzialności – w spółce ANS odpowiedzialność jest równo podzielona pomiędzy udziałowców, odpowiedzialność w spółce DA regulowana jest umową zawieraną pomiędzy udziałowcami.

5. Ile kosztuje założenie spółki AS?

Podstawowym kosztem jest konieczność posiadania kapitału początkowego – 30 000 NOK (może mieć postać środków trwałych). Opłata za wpis w Foretaksregisteret wynosi 5 784 NOK (gdy zakładana jest spółka drogą elektroniczną) lub 6 940 NOK ( jeśli składa się wniosek w wersji papierowej). Kolejny koszt stanowi obsługa księgowa, protokoły założenia i z posiedzenia rady nadzorczej oraz koszty różnych formularzy – protokołu majątku trwałego, wyrobienia D-nummer. Łącznie te wydatki sięgają nawet 15 000 NOK.

6. Ile czasu zajmują formalności związane z założeniem firmy w Norwegii?

Formalności związane z założeniem firmy trwają od 5 dni do 6 tygodni (w zależności czy wniosek był wysyłany pocztą czy elektronicznie przez Altinn.no).

7. Do czego służy norweski numer organizacyjny?

Norweski numer organizacyjny to odpowiednik NIP-u nadawany firmom jednoosobowym i jednostkom prawnym. Stosowany jest w sprawach administracyjnych – podatkach, składkach ubezpieczeniowych. Widnieje na fakturach wystawianych przez przedsiębiorstwo. Banki i instytucje finansowe często go wymagają np. do założenia konta firmowego.

8. Jak wygląda proces przydzielania numeru identyfikacji podatkowej?

Proces przydzielania numeru identyfikacji podatkowej rozpoczyna się, gdy osoba ma już źródło dochodu w Norwegii lub gdy przyjeżdża do rodzica/współmałżonka pracującego w Norwegii.

Tak więc, gdy imigrant rejestruje biznes w Norwegii, to wraz z wnioskiem rejestracji firmy wypełnia druk (tutaj) i wysyła do Brønnøysundregistrene.

9. Jak zmienić adres firmy jednoosobowej (ENK) w Norwegii?

Do zmiany tych danych potrzebne jest uzupełnienie formularza Samordnet registermelding elektronicznie, poprzez portal www.altinn.no – w części dotyczącej adresu. Zmiany można dokonać także za pomocą druku w formie papierowej – Samordnet registermelding BR1010 – dostępnego na stronie Brønnøysundregistrene. O nowym adresie muszą zostać poinformowane takie instytucje, jak bank czy ubezpieczyciel.

10. Jak zmienić nazwę firmy? Czy wiąże się to z dodatkowymi kosztami?

Zmiana nazwy firmy kosztuje 1 357 NOK (wersja elektroniczna) lub 2 668 NOK (wersja papierowa), jeśli działalność jest zarejestrowana tylko w Enhetsregisteret. Jeśli firma figuruje również w Foretaksregisteret, zmiana nazwy firmy kosztuje 2 250 NOK (wersja elektroniczna) lub 2 832 NOK (wersja papierowa).

11. Jaki dokument jest potrzebny do zmiany nazwy firmy?

Potrzebny jest formularz użyty wcześniej do rejestracji działalności – Samordnet registermelding.

12. Czy bez zameldowania można prowadzić biznes w Norwegii?

Zameldowanie jest konieczne, jeśli planowany czas pobytu w Norwegii przekracza sześć miesięcy. Samo prowadzenie firmy nie wymaga zameldowania – konieczna jest jedynie siedziba w Norwegii.

13. W jaki sposób zawiesić działalność firmy?

W Norwegii nie istnieje takie pojęcie “zawieszenie działalności” jak w Polsce. Tam można jedynie zamknąć firmę.

Jeśli ktoś planuje dłuższą przerwę od pracy w swojej firmie, może oczywiście to zrobić. Jednak powinien pamiętać o zachowaniu terminów deklaracji do urzędów (np. deklaracji VAT czy zeznania rocznego). Musi również zapłacić wyliczone przez urząd zaliczki na podatek dochodowy. Gdy jego dochody za poprzedni rok podatkowy okażą się mniejsze niż zadeklarował, urząd zwróci mu nadpłaconą kwotę.

14. Co zrobić, aby otrzymać kredyt na poczet rozpoczęcia działalności?

Aby wziąć kredyt na rozpoczęcie działalności konieczne jest przedstawienie biznesplanu oraz budżetu. Bank rozpatrzy wniosek i wyliczy ryzyko finansowe, a jeśli stwierdzi bezpieczeństwo finansowe – udzieli przedsiębiorcy wnioskowanego kredytu.

15. Ile na godzinę zarabia się w poszczególnych branżach?

W Norwegii nie istnieje ogólne wynagrodzenie minimalne, ale w niektórych branżach wyszczególniono minimalne stawki, których należy przestrzegać. Dzięki urzędowym ustaleniom, niezależnie od pochodzenia, pracownicy danego sektora mają zapewniony odpowiedni poziom wynagrodzeń i warunków pracy.

Godzinne wynagrodzenie specjalistów w poszczególnych branżach bardzo często uzależnione jest od wieku (osobom poniżej 18 roku życia przysługują niższe stawki) i doświadczenia pracowników. Minimalne stawki od 15 czerwca 2023 r. wyglądają następująco:
– budownictwo: 146,50 – 238,30 NOK,
– elektryka: 213,66 – 242,34 NOK,
– sprzątanie: 165,05 – 216,04 NOK,
– transport osobowy (turystyczny): 202,62 NOK,
– rolnictwo, ogrodnictwo: 124,90 – 150,40 NOK,
– transport towarowy: 207,00 NOK,
– gastronomia (hotele, restauracje): 128,58 – 190,79 NOK.

W branżach, które nie są uregulowane przez prawo stawki zależą od indywidualnych ustaleń pomiędzy pracownikiem a ewentualnym pracodawcą.

16. Czy osoba bezrobotna pobierająca zasiłek może założyć firmę?

Osoby bezrobotne mają możliwość zwrócić się o pomoc do NAVu, gdzie otrzymają pomoc w postaci profesjonalnego doradztwa i ewentualne wsparcie finansowe na pokrycie kosztów rozpoczęcia działalności. Warunkiem jest przedstawienie biznesplanu.

17. Czy jedno przedsiębiorstwo może prowadzić działalność w różnych niezwiązanych ze sobą dziedzinach?

Istnieje taka możliwość, jednak wszystkie dziedziny powinny być zawarte w zakresie działalności. Aby dokonać wpisu zakresu działalności, należy wypełnić formularz – ten sam, który trzeba wypełnić przy rejestrowaniu firmy. We wniosku należy wypełnić rubrykę aktualizacji danych firmy i uzupełnić zakres jej działalności.

18. Czy brak stałego numeru personalnego uniemożliwia założenie firmy w Norwegii?

Brak stałego numeru personalnego nie uniemożliwia założenia firmy w Norwegii. Można być przedsiębiorcą z tymczasowym numerem personalnym D-nummer, jednak warto starać się o stały numer personalny.

19. Czy chcąc założyć NUF w Norwegii należy wszystkie dokumenty powiązane z polską firmą przetłumaczyć na język norweski?

Wymagane jest przetłumaczenie wszystkich niezbędnych dokumentów (na język norweski bądź angielski). Aby potwierdzić dane przedsiębiorstwa za granicą konieczne jest także dostarczenie wypisu z rejestru działalności np. z Polski będzie to potwierdzenie z KRS albo CEIDG, w zależności od formy prawnej firmy.

20. Czy Polak może prowadzić w Norwegii własną działalność gospodarczą?

Polak, tak jak każdy obywatel Unii Europejskiej, może prowadzić w Norwegii własną działalność gospodarczą. Kwestie związane z założeniem firmy, jak też procedury oraz opłaty, są takie same jak w przypadku działalności zakładanych przez Norwegów.

21. Czy istnieje lista branż, w których można prowadzić działalność gospodarczą w Norwegii?

Istnieje taka lista http://www.ssb.no/klass/, jednak nie trzeba się nią kierować określając zakres działalności we wniosku. Zazwyczaj to Brønnøysundregistrene sam przypisuje kod branży. Warto pamiętać, że wymieniając zakresy prac należy jako pierwszy podać ten najważniejszy. Urząd nadaje firmie kod branży do dziedziny, która pierwsza została wypisana we wniosku.

PODATKI, UBEZPIECZENIA, URLOPY:

1. Jakie obowiązują przedsiębiorców podatki w Norwegii?

Przedsiębiorca opłaca od zysku:

• podatek dochodowy w wysokości 22%,
• składkę na ubezpieczenie społeczne w wysokości 11,1%,
• podatek VAT (MVA) (gdy firma zarejestrowana jest do rejestru VAT).

Przedsiębiorstwa, które zatrudniają pracowników opłacają podatek:

• od zatrudnienia pracownika Arbeidsgiveravgift – w wysokości od 14,1% do 0% (w zależności od strefy),
• zaliczka na podatek dochodowy Forskuddstrekk – zależy od Skattekort, jakie pracownik otrzyma od urzędu. Jeśli pracodawca nie otrzyma od zatrudnionego tej karty podatkowej to jest zobowiązany do potrącenia 50% zaliczki z wynagrodzenia tego pracownika.

Zatrudnienie wiąże się jeszcze z kilkoma opłatami i wydatkami m.in. Obligatorisk tjenestepensjon, Feriepenger itp.

2. Jak otrzymać numer identyfikacji podatkowej firmy w Norwegii?

Aby otrzymać numer identyfikacji podatkowej firmy należy zarejestrować działalność w Rejestrze Podmiotów Gospodarczych (Enhetsregisteret). Formularz BR-1010 można wysłać drogą elektroniczną (jest dostępny na stronie www.altinn.no) albo przesłać wersję papierową do Brønnøysundregistrene. Następnie urząd wysyła potwierdzenie rejestracji firmy, na którym będzie widoczny ten numer organizacyjny firmy.

3. Jaki formularz należy wypełnić w urzędzie podatkowym, żeby otrzymać zaliczki na podatek w niedawno zarejestrowanej firmie jednoosobowej w Norwegii?

W tej sprawie należy wypełnić wniosek do zamawiania norweskiej karty podatkowej SØKNAD OM ENDRING AV ELLER KRAV OM SKATTEKORT. Trzeba wypełnić rubryki przeznaczone dla osób prowadzących działalność gospodarczą podając przewidywaną wartość dochodu z firmy na dany rok..

4. W jaki sposób można w Norwegii opłacić podatek od dochodu?

W Norwegii przedsiębiorca opłaca podatek w postaci zaliczki. Wpłaty dokonywane są cztery razy w roku (do 15 marca, 15 czerwca, 15 września i 15 grudnia). Urząd wylicza wysokość zaliczek na podstawie podanego przez przedsiębiorcę przewidywanego zysku. Przedsiębiorca otrzymuje przed każdy terminem giro z ratą do zapłaty.

Po zakończeniu roku podatkowego, jeśli okaże się, że za mało zostało wpłaconego podatku, można do 31 maja kolejnego roku dopłacić brakującą kwotę bez odsetek. Płatności można także dokonać po otrzymaniu rocznego rozliczenia Skatteoppgjør, jednak urząd wtedy nalicza odsetki.

5. Co zrobić w sytuacji, gdy przedsiębiorca przez cały rok nie płacił zaliczek na podatek?

W takiej sytuacji właściciel firmy powinien przelać zaległe pieniądze na przełomie kwietnia i maja następnego roku. Urząd wysyła wtedy wstępne zeznanie roczne, na który widnieje numer konta bankowego wraz z numerem KID. Przelew podatku dokonany do 31 maja nie będzie zawierać odsetek. Płatności można także dokonać po otrzymaniu rocznego rozliczenia Skatteoppgjør, jednak urząd wtedy nalicza odsetki.

6. Co zrobić, gdy przedsiębiorca ma niedopłatę za podatek?

W ostatecznym rozliczeniu podatkowym Skatteoppgjør pojawi się informacja o wysokości dopłaty i terminie uregulowania należności. Do brakującej kwoty podatku urząd dolicza odsetki.

7. Do kiedy w Norwegii przedsiębiorca musi złożyć zeznanie podatkowe?

Można także złożyć wniosek o przedłużenie terminu o kolejny miesiąc. Termin składania zeznań podatkowych za poprzedni upływa 31 maja.

8. Jak wygląda podatek dochodowy w przypadku firmy, która osiąga spory dochód?

Norweskie przepisy regulują istnienie progów podatkowych. Progi podatkowe na rok 2023:

• do 198 349 NOK – 22%,
• od 198 350 NOK do 279 149 NOK – dodatkowe 1,7%,
• od 279 150 NOK do 642 949 NOK – dodatkowe 4%,
• od 642 950 NOK do 926 799 NOK – dodatkowe 13,5%,
• od 926 800 NOK do 1 499 999 NOK– dodatkowe 16,5%,
• od 1 500 000 NOK – dodatkowe 17,5%.

Kwoty poszczególnych progów ulegają zmianie każdego roku.

9. Co to jest Feriepenger?

Feriepenger to pieniądze przeznaczone na urlop pracownika – minimalna stawka to 10,2% brutto od wynagrodzenia.

10. Co to jest Arbeidsgiveravgift?

Arbeidsgiveravgift to obowiązkowa opłata, którą ponosi pracodawca zatrudniający pracowników – wynosi od 14,1% do 0% wynagrodzenia brutto pracownika (stawka uzależniona jest od strefy krajowej).

11. Co to jest Sykepenger?

Sykepenger to zasiłek chorobowy. W przypadku pracownika – przez pierwsze 16 dni zwolnienia płaci pracodawca, następnie obowiązek ten przejmuje NAV. Dla przedsiębiorcy NAV wypłaca świadczenie dopiero od 17 dni zwolnienia. Aby otrzymać pieniądze od pierwszego dnia choroby, należy wykupić dodatkowe ubezpieczenie.

12. Czy od pensji pracowników odprowadzany jest podatek dochodowy?

Pracodawca ma obowiązek odprowadzać zaliczkę na podatek dochodowy Forskuddstrekk od wynagrodzenia brutto zatrudnionego.

13. Czy podatek od dochodu pracownika oraz opłaty za ZUS trzeba odprowadzać co miesiąc?

Ubezpieczenie i zaliczka na podatek od dochodu pracownika odprowadzane są co dwa miesiące.

14. Jak w przypadku prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej naliczana jest składka emerytalna?

Składka emerytalna zawarta jest w składce na ubezpieczenie (11,4%).

15. Czy można dokonać rozliczenia podatkowego w trakcie roku?

Generalnie rozliczenia trzeba dokonać po zakończeniu roku podatkowego – po otrzymaniu z urzędu podatkowego wstępnego Skattemelding. Jednak istnieje druk RF-1038, który umożliwia przedterminowe rozliczenie podatkowe dla pracownika zagranicznego. Dostarczają go osoby, który przebywają na terenie Norwegii mniej niż 183 dni w ciągu 12 miesięcy lub mniej niż 270 dni w ciągu 36 miesięcy w momencie zakończenia kontraktu.

16. Co znaczy Innskuddpensjon?

Innskuddpensjon to umowa zawierana pomiędzy pracodawcą a pracownikiem. Pracodawca zobowiązuje się do wpłacania części wynagrodzenia na poczet przyszłej emerytury pracownika.

17. Czy w firmie jednoosobowej należy płacić podatek od całej kwoty przychodów brutto?

Nie. Podatek dochodowy liczony jest od kwoty zysku. Podstawa opodatkowania stanowi różnicę między przychodami a kosztami działalności.

18. Czy można prowadzić firmę i korzystać z ulg 2 klasy podatkowej?

Właściciel firmy miał prawo korzystać z ulg drugiej klasy podatkowej, jeśli jego małżonka miała niższe dochody niż połowa kwoty Grunnbeløp do roku 2017. Od 2018 roku ta ulga została dla wszystkich likwidowana.

19. Czy osoba prowadząca działalność jednoosobową ma prawo do zasiłku chorobowego Norwegii?

Osoby prowadzące działalność jednoosobową w Norwegii mają prawo do zasiłku chorobowego. Są członkami norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych. Z tytułu choroby NAV wypłaca zasiłek od 17 dnia zwolnienia. Dodatkowe ubezpieczenie gwarantuje świadczenie od pierwszego dnia choroby.

20. Czy osobie prowadzącej firmę jednoosobową od kilku miesięcy przysługuje zasiłek chorobowy?

Osoby prowadzące działalność gospodarczą mają prawo do zasiłku chorobowego, jednak jest on wypłacany od 17 dnia choroby i wynosi 80% średnich dochodów z ostatnich trzech lat działalności.

21. Czy właściciel firmy może korzystać z bezpłatnej opieki medycznej?

W Norwegii uzyskanie porady medycznej wiąże się z zapłaceniem tzw. udziału własnego (egenandel). Udział własny nie podlega refundacji. Jego kwota zależy od pory dnia, rodzaju i miejsca wizyty.

22. Czy istnieje możliwość zmniejszenia podatku, gdy osoba ma kredyt hipoteczny?

Istnieje możliwość zmniejszenia podatku, gdyż odsetki od kredytu są ujęte w zeznaniu rocznym i pomniejszają podstawę, wg której wyliczony jest podatek. Dzięki temu osoba może uzyskać większy zwrot.

23. Jakie usług nie są objęte norweskim podatkiem VAT?

W Norwegii nieopodatkowane MVA są usługi zdrowotne, finansowe, ubezpieczeniowe i kulturalne.

24. Czy przedsiębiorca jest ubezpieczony?

Folketrygden, czyli norweski system ubezpieczeń społecznych obejmuje wszystkie osoby mieszkające na terenie Norwegii. Każdy legalnie zatrudniony pracownik oraz właściciel firmy jest członkiem Folketrygden. Jeśli przedsiębiorca choruje to NAV wypłaci mu świadczenie od 17 dnia choroby. Taka osoba może ubezpieczyć się dodatkowo we własnym zakresie dodatkowe. W tym celu należy zawrzeć umowę ubezpieczeniową z NAV (lub innym ubezpieczycielem) i zapłacić dodatkowe składki.

Więcej przeczytasz tutaj.

25. Czy norweskie ubezpieczenie przedsiębiorcy jest uznawane w Polsce?

W Polsce uznawane są ubezpieczenia norweskie. Aby udowodnić przynależność do norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych należy przedstawić jeden z poniższych dokumentów:

• EKUZ (Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego) – uprawnia do korzystania z usług medycznych w czasie pobytu w kraju będącego członkiem Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) lub Szwajcarii. Posiadacz tej karty może korzystać z usług medycznych według takich samych zasad jak mieszkańcy kraju, w którym przebywa. EKUZ może otrzymać osoba, która należy do norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych, posiada obywatelstwo Norwegii bądź jednego z krajów Unii Europejskiej, EOG lub Szwajcarii. W Norwegii karty EKUZ wydawane są przez HELFO (Helseøkonomiforvaltningen).
• druk S1 (dawniej druk E-106 i E-109)
  Umożliwia pełny dostęp do usług medycznych na terenie Polski i innych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego na mocy norweskiego ubezpieczenia. Warunkiem otrzymania druku jest:
  • zatrudnienie przez norweskiego pracodawcę/prowadzenie działalności gospodarczej/pobieranie zasiłku dla bezrobotnych;
  • opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne w Norwegii/zaliczek na podatek dochodowy;
  • posiadanie obywatelstwa członka EOG;
  • stałe zameldowanie w innym kraju należącym do EOG.

26. Czym jest giro wystawiane firmom budowlanym przez RVO? Czy firma ma obowiązek je opłacić?

Giro, to obowiązkowa opłata, jaka jest naliczana firmom z branży budowlanej. Celem programu RVO jest poprawa warunków i bezpieczeństwa pracy. Jego przedstawiciele pojawiają się na budowach i przekazują informacje o przepisach, które dotyczą prac budowlanych. Wysokość giro zależy od ilości zatrudnionych pracowników. Minimalna kwota naliczana firmom, niezatrudniającym pracowników wynosi 500 NOK. Opłata wynosi 0,05% wynagrodzenia brutto na podstawie minionego roku.

27. Ile czasu przed pójściem na urlop macierzyński należy prowadzić działalność?

Z urlopu macierzyńskiego mogą skorzystać kobiety, które przez co najmniej sześć z ostatnich dziesięciu miesięcy poprzedzających urlop macierzyński osiągały dochód na określonym poziomie.

28. Który dochód będzie wliczony do urlopu macierzyńskiego, jeśli osoba pracuje na cały etat i jednocześnie prowadzi działalność?

W takim przypadku brane pod uwagę będą wszystkie dochody.

PRACOWNICY:

1. Gdzie należy zgłosić nowozatrudnionego pracownika?

W gestii każdego pracownika jest zarejestrowanie się na policji i wyrobienie karty podatkowej (Skattekort). Po spełnieniu tych warunków pracodawca jest zobowiązany do zgłoszenia pracownika przez Altinn.no na druku A-melding. Jednocześnie firma, która zatrudnia pracowników musi być zarejestrowana do NAV Aa-registeret.

2. Kiedy należy zgłaszać pracownika do NAV?

Ostateczny termin zgłoszenia pracownika do NAV upływa w piątek następnego tygodnia po pierwszym tygodniu pracy osoby nowozatrudnionej.

3.Jaki jest koszt zatrudnienia pracownika w Norwegii?

Koszty zatrudnienia pracownika dzieli się na koszty stałe i koszty zmienne.
Koszty stałe to:

• opłata z tytułu zatrudnienia Arbeidsgiveravgift – stawki wynoszą od 14,1% do 0% od wynagrodzenia brutto (w zależności od strefy podatkowej),
• ubezpieczenie emerytalne OTP (Obligatorisk tjenestepensjon) – co najmniej 2% od wynagrodzenia brutto,
• Feriepenger (10,2% od wynagrodzenia brutto).

Koszty stałe to łącznie 26,3% od kwoty wynagrodzenia brutto.

Koszty zmienne to średnio 5% od wynagrodzenia brutto pracownika. Są związane z zasiłkami chorobowymi, ubezpieczeniem NWW i wszelkimi szkoleniami.

4. Czy przedsiębiorca w Norwegii musi płacić za okresowe badania pracowników?

Opłaty za okresowe badania pracowników są dobrowolne – pracodawca nie ma obowiązku ponosić ich kosztów. Są jednak branże, w których takie badanie jest potrzebne, np. w branży sprzątającej. Pracodawca zawiera umowę z jednostka medyczną i pokrywa koszty badań.

5. Czy przepisy mówią o tym, co powinno znajdować w aktach pracowników?

Norweskie przepisy nie regulują sposobów prowadzenia akt osobowych – oznacza to, że nie określają dokumentów, które powinny się w nich znajdować.

6. Kto jest odpowiedzialny za prowadzenie akt pracowników?

Akta są prowadzone przez księgowego.

7. Co zrobić w sytuacji, gdy Daglig Leder chce zatrudnić małżonka w Enkeltpersonforetak (EPF)?

Zatrudnienie nie jest możliwe, lecz można wspólnie prowadzić firmę – bez zgłaszania zmiany sytuacji. Należy jedynie wypełnić wniosek o kartę podatkową, a następnie w zeznaniu rocznym podzielić dochody za ubiegły rok między małżonkami.

8. Zatrudniam pracowników w firmie w Norwegii, jednak na zimę zapowiada się mniej kontraktów budowlanych. Czy jest możliwość zatrudnienia pracowników, tylko gdy mam dla nich zlecenia?

Możliwość zatrudnienia pracowników jedynie na okres zleceń mają tylko agencje pracy. Przedsiębiorstwa, które agencjami pracy nie są, muszą zatrudniać pracowników na stałe. Istnieją jednak okoliczności, w których pracownik może zostać zatrudniony tymczasowo:

• gdy takie rozwiązanie jest uzasadnione charakterem pracy,
• gdy pracownik zostaje zatrudniony na zastępstwo,
• gdy pracownik zostaje zatrudniony na staż,
• gdy pracownik jest uczestnikiem programów rynku pracy organizowanych przez urząd pracy bądź urząd opieki społecznej,
• gdy zawód pracownika to: sportowiec, trener lub sędzia sportowy,
• gdy pracownik wykonuje prace badawcze, artystyczne lub związane ze sportem.

PODATEK VAT:

1. Jak płacić VAT w Norwegii?

Firma, która nie przekroczyła w ciągu 12 miesięcy obrotów 50.000 NOK, nie jest zobowiązana do płacenia podatku VAT do urzędu. Jeśli przekroczyła – to tę działalność należy zarejestrować do rejestru płatników VAT. Stawki MVA dla oddziałów zagranicznych firm (czyli typu NUF) są takie same jak dla firm norweskich, jednak podatek uiszczany jest przez reprezentanta, który w imieniu przedsiębiorstwa z zagranicy nalicza i odprowadza VAT w Norwegii.

2. Kiedy przypada ostateczny termin rozliczenia VAT-u rocznego?

Ostateczny termin rozliczenia przypada 10 marca następnego roku obrotowego.

3. Po co składa się deklarację VAT?

Dzięki deklaracjom VAT można wykazać, ile VAT-u wpłynęło do przedsiębiorstwa (faktury przychodowe), a ile z niego wypłynęło (faktury kosztowe). Różnica między tymi wartościami jest albo do zapłaty urzędowi albo do zwrotu od urzędu.

4. Jak dowiedzieć się, czy firma figuruje już w rejestrze VAT?

Aby dowiedzieć się, czy firma jest płatnikiem VAT-u wystarczy odwiedzić witrynę: www.brreg.no i sprawdzić status firmy. Przy zarejestrowanej działalności powinna widnieć informacja: Registrert i Merverdiavgiftsregisteret.

5. Czy spółka AS ma obowiązek opłacania MVA co dwa miesiące, czy może to robić raz na rok?

Spółka AS może opłacać MVA raz do roku w przypadku, gdy jej obroty roczne nie przekroczyły 1 000 000 NOK. Musi jednak przy rejestracji do VAT zaznaczyć taką opcję na wniosku. Jeśli chce dokonać zmiany w ciągu roku, to może to zrobić do końca stycznia za rok, który trwa. Urząd może nie przychylić się do zgody na tego typu rozliczenia, jeśli Spółka ma zaległości podatkowe.

6. Czy kupując w Unii Europejskiej towary bez podatku VAT należy posiadać europejski numer NIP?

Norwegia nie jest członkiem Unii Europejskiej oznacza to, że nie ma możliwości nadania europejskiego numeru NIP. Aby uniknąć zbędnych kosztów można kupić towar w kraju UE, a przy wyjeździe poinformować o wywozie produktów. Osoby prywatne lub firmy nie będące “vatowcami” norweski VAT opłacają przy wjeździe do Norwegii. Firmy zarejestrowane w norweskim rejestrze MVA tylko wykazują import w deklaracji VAT.

7. Czy nauczyciel, którego dochody przekraczają 50 tys. NOK, może być zwolniony z uiszczania VAT-u?

Osoba taka jest zwolniona z opłacania podatku VAT (mimo przekroczenia 50 000 NOK obrotów). Oznacza to jednak, że należności nie można odliczać od kosztów. Usługi związane z edukacją są zwolnione z podatku VAT.

8. Jak wypełnić fakturę za sprzedaż usługi i materiałów, które zakupiło się dla klienta, aby uniknąć podwójnego opodatkowania?

Jeśli firma nie planuje zarabiać na materiałach zakupionych dla klienta, gdy została dla niego wykonana usługa, należy na fakturze wyodrębnić dwie pozycje: 1 – usługa i 2 – materiały. Wcześniej trzeba zliczyć koszty materiałów ze wszystkich paragonów i faktur (kwoty netto i VAT), które dotyczą danego klienta. Następnie wystawiając fakturę w pozycji 2. wpisać sumę za te materiały. Jednocześnie należy zaksięgować w kosztach wszystkie te wydatki za zakup. Wtedy w przychodach będzie taka sama kwota jak w kosztach, czyli podatkowo firma wychodzi na 0.

Jeśli firma chce zarobić na tych materiałach, to wypisuje na fakturze przychodowej większą wartość niż suma kosztów za ich zakup. Podatki będą naliczane od różnicy między przychodami i kosztami z tytułu materiałów. Jednak należy pamiętać, że żeby zajmować się handlem, konieczny jest wpis do Foretaksregisteret.

9. Jak zaksięgować fakturę wystawioną jedynie na kwotę podatku VAT, gdy firma nalicza zaległy VAT po zakończeniu procesu rejestracji?

Firmy w trakcie rejestracji do VAT często wystawiają faktury na samą kwotę netto. Dopiero potem, gdy są zarejestrowane do VATu, wysyłają tym klientom faktury zna sam VAT do tych kwot netto. W takiej sytuacji, aby zaksięgować taki rodzaj faktury powinno się wykorzystać konta księgowe – 1500 dt / 2700 ct. Aby zaksięgować wpłatę podatku, którą klient dokonał na konto firmowe, trzeba użyć kont: 1920 dt / 1500 ct.

FAKTURY:

1. Co zawiera norweska faktura?

Norweska faktura zawiera:

• numer faktury,
• numer organizacyjny przedsiębiorstwa (symbol “MVA” na końcu oznacza, że firma jest płatnikiem VAT),
• data wystawienia faktury,
• termin płatności,
• dane sprzedawcy (nazwa firmy i adres),
• dane kupującego (imię i nazwisko/nazwa firmy, adres),
• numer konta bankowego sprzedawcy,
• cena towaru / usługi netto, VAT i brutto.

2. Jakie wymogi trzeba spełniać, by móc wystawiać faktury?

Każda firma musi zostać zarejestrowana w Brønnøysundregistrene. Przedsiębiorca otrzymuje potwierdzenie rejestracji firmy i numer organizacyjny. Po rejestracji działalności, trzeba założyć firmowe konto bankowe. Dopiero wtedy firma może wystawiać faktury.

3. Czy po nowym roku należy zacząć numerowanie faktur od początku?

Numeracja faktur jest ciągła, co oznacza, że w nowym roku kontynuuje się numerację z roku poprzedniego.

4. Czy od nowego roku muszę nadawać nowe numery moim klientom?

Numer klienta jest stały i nie ulega zmianie wraz z upływem czasu.

5. Czy jest możliwe, aby osoba bezrobotna, posiadająca pozwolenie na pracę oraz kartę podatkową, mogła wystawiać faktury bez posiadania własnej firmy?

Prawo do wystawiania faktur posiadają jedynie podmioty, którym nadano norweski numer organizacyjny. Aby uzyskać numer można założyć działalność jednoosobową – Enkeltpersonforetak (EPF). Założenie firmy jest płatne i wynosi: 2 499 NOK (elektronicznie) lub 3 146 NOK – jeśli trzeba złożyć wniosek w formie papierowej (jeśli przedmiotem działalności nie jest handel, inaczej niezbędna będzie opłata do Foretaksregisteret) i nie wymaga posiadania kapitału własnego.

POZWOLENIA:

1. Czy aby założyć firmę sprzątającą trzeba mieć jakieś pozwolenia?

Firmy sprzątające mają obowiązek posiadania Autoryzacji (Godkjenning), która wydawana jest przez Norweską Inspekcję Pracy. Dodatkowo każdy pracownik firmy oraz właściciel powinien posiadać identyfikator Renholdskort.

2. Gdzie można sprawdzić, czy firma posiada pozwolenie na sprzątanie od Norweskiej Inspekcji Pracy?

Informacje o przyznaniu pozwolenia można znaleźć na stronie Norweskiej Inspekcji Pracy (tutaj). Status powinien być ustawiony na Godkjent.

3. Czy właściciel firmy budowlanej w Norwegii musi zadbać o Byggekort dla pracowników?

Zapewnienie Byggekort wszystkim pracownikom budowlanym jest obowiązkiem właścicieli firm budowlanych. W gestii pracodawcy jest wyposażenie każdego pracownika w identyfikator oraz pilnowanie terminu jego ważności (do dwóch lat).

4. Czym jest „zielona karta”, którą musi posiadać każdy pracownik budowlany?

W Norwegii wszystkie przedsiębiorstwa budowlane zobowiązane są do wyposażenia pracowników w identyfikatory Byggekort, wydawane przez Arbeidstilsynet za pośrednictwem dostawcy Tietoevry. Znajdują się na nich podstawowe dane właściciela karty, które pomagają w jego identyfikacji. Warto pamiętać, że to pracodawca ma obowiązek zapłaty za kartę dla pracownika.

5. Jak przedłużyć kartę budowlaną?

Identyfikator budowlany Byggekort można przedłużyć za pomocą strony: https://www.hmskort.no. Na portal można zalogować się poprzez BankID lub MinID.

6. Jakie prace może w ramach własnej działalności wykonywać budowlaniec bez ukończenia specjalnych kursów?

Są takie prace budowlane, które wymagają potwierdzenia kwalifikacji np. prace związane z elektryką lub prace na wysokościach. Jednak pracownik bez potwierdzeń umiejętności w postaci dyplomów z kursów może wykonywać proste prace budowlane. Do tak zaawansowanych działań jak stawianie od podstaw domów, firma powinna posiadać Godkjenning.

7. Jakie wymagania trzeba spełnić, żeby założyć w Norwegii warsztat samochodowy?

Aby założyć w Norwegii warsztat samochodowy konieczne są specjalne zezwolenia, m. in. na naprawy klimatyzacji, elektroniki i usługi blacharskie oraz uznanie zawodu mechanika samochodowego. Pozwolenia nie są wymagane, gdy usługi wykonywane w warsztacie nie są związane z bezpieczeństwem.

8. Czy chcąc założyć działalność związaną z kosmetyką (salon masażu) należy spełniać jakieś specjalne kryteria?

Aby założyć firmę tego typu konieczne jest uzyskanie pozwolenia gminy, na terenie której ma być prowadzona działalność. Należy również spełniać szereg restrykcyjnych wymogów sanitarnych.

9. Jak zrobić løyvekurs?

Aby otrzymać zezwolenie na transport, konieczne jest złożenie podania w odpowiedniej gminie oraz odbycie kursu.

OGÓLNE:

1. Czy polski przedsiębiorca wykonujący prace na terenie Norwegii zobowiązany jest do posiadania pełnomocnika, który będzie regulował należności związane z VAT?

Pełnomocnikiem może być norweskie przedsiębiorstwo lub osoba posiadająca norweski stały numer personalny. Zadaniem przedstawiciela jest obliczanie i uiszczanie podatku VAT. Firma przekazuje opłatę za usługi na konto bankowe rezydenta, który opłaca podatek w urzędzie skarbowym, a kwota netto wraca do właściciela firmy.

2. Czy właściciel Enkeltpersonforetak nie przynoszącego dochodów, jednak z towarem o wysokiej wartości, może przenieść firmę na współmałżonka, czy musi on założyć osobną działalność?

Nie ma możliwości bezpośredniego przeniesienia działalności na drugą osobę. Jednak aby nie rejestrować nowej firmy, można ustanowić współwłaścicielstwo i podział dochodów – cały dochód może być przypisany do drugiej osoby. Jeśli jednak chodzi o zerwanie wszelkich powiązań z danym biznesem, konieczne jest otworzenie drugiej firmy i ewentualne sprzedanie jej towaru przed zamknięciem Enkeltpersonforetak (EPF).

3. Gdy firma chce sprzedać samochód używany (będący na środkach trwałych), czy musi wystawić fakturę z VAT?

Nie, sprzedając używane auto firmowe, należy wystawić fakturę bez podatku VAT.

4. Jeśli w jednoosobowej firmie transportowej używany jest prywatny samochód, można mieć kartę na stację benzynową na firmę?

W takiej sytuacji nie jest to możliwe.

5. Jak prowadzić książkę jazdy?

Kjørebok to ewidencja przebytych kilometrów na potrzeby firmowe. Na podstawie tej książki ruchu pojazdu możliwe jest odliczenie kosztów użytkowania samochodu prywatnego na potrzeby firmowe. W takiej książce należy umieszczać datę i cel podróży, przebytą trasę oraz liczbę kilometrów. Następnie mnoży się liczbę km * obowiązującą stawkę (w 2023 roku jest to 3,5 NOK za 1 km). Nie zbiera się już paragonów ani faktur za paliwo.

6. Czy trzeba zbierać paragony za benzynę, jeśli prowadzi się książkę jazdy?

Przy prowadzeniu książki jazdy zbieranie paragonów nie jest konieczne. W kosztach firmy zostanie odliczona tylko wartość wynikająca z tej książki ruchu pojazdu, lecz nie więcej niż 6000 km * stawka za 1 km (w 2023 roku jest to 3,5 NOK/km).

7. Czy istnieje obowiązek posiadania kasy fiskalnej w firmie?

Wyznacznikiem konieczności posiadania kasy fiskalnej jest wysokość obrotów przedsiębiorstwa oraz częstotliwość obrotu gotówkowego. Jeśli transakcje tego typu występują bardzo rzadko, nie ma takiego obowiązku.

8. Czy w przypadku zwolnienia ze spółki AS pracownika, czy przysługuje mu zasiłek dla bezrobotnych?

Każdemu pracownikowi, który spełnia określone przez prawo warunki należy się zasiłek dla bezrobotnych. Kryteria brane pod uwagę to m.in. staż pracy oraz wysokość dochodów.

9. Czy prowadzenie ewidencji środków trwałych zawsze jest konieczne?

Ewidencjonowanie środków trwałych (maszyn, komputerów, wyposażenia biura) zawsze jest konieczne.

10. Jak ściągnąć zaległe zapłaty za wykonane usługi?

Zaległe zapłaty można odzyskać na dwa sposoby:

• wysyłając purringi, czyli upomnienia, a gdy dłużnik nie reguluje należności inkassovarsel – wezwanie do zapłaty. Następnie sprawę można skierować do sądu bądź firmy windykacyjnej,
• wysyłając dłużnikowi po 14 dniach inkassovarsel, a potem przekazując sprawę do windykacji lub sądu. Opłaty za upomnienia i odsetki ponosi dłużnik.

Więcej na ten temat przeczytasz tutaj.

11. Czy prowadząc firmę jednoosobową można używać jej skróconej nazwy na wizytówkach, reklamach, w ogłoszeniach itd.?

Można używać skróconej lub zmienionej nazwy firmy, jednak to oficjalna nazwa figuruje w urzędach i instytucjach państwowych. Należy zgłosić w formularzu Samordnet registermelding, jaką nazwą będzie się posługiwać firma.

12. Gdzie można znaleźć informacje dotyczące zasad importu towarów do Norwegii?

Informacje o stawkach celnych dotyczących importu towarów do Norwegii ustala się z norweskim urzędem celnym – www.toll.no.

13. Czy ponosi się opłaty za zamknięcie i likwidację przedsiębiorstwa, które nie przynosiło zysków?

Właściciel nie ponosi kosztów, jeśli nie posiada żadnych zobowiązań wobec budżetu państwa, a stan prawny firmy pozwala na zamknięcie działalności. Aby zamknąć firmę należy wysłać odpowiedni formularz do urzędu podatkowego.

14. Jakie sprawy można załatwić poprzez portal Altinn.no?

Portal www.altinn.no pozwala na korespondencję z wieloma instytucjami np. z urzędem skarbowym, rejestrem handlowym, rejestrem firm oraz rejestrem ludności itd. Dzięki niemu można drogą elektroniczną składać wymagane dokumenty, zeznania podatkowe, rozliczenia składek ubezpieczeniowych itp.

15. Jak długo należy przechowywać dokumenty księgowe firmy?

Okres przetrzymywania dokumentów zależy od rodzaju dokumentu. Większość dokumentów firmowych np. faktury lub bilanse należy przechowywać przez 5 lat.