Norwegia nie jest członkiem Unii Europejskiej, jednak od lat stanowi częsty kierunek podróży Polaków, którzy poszukują pracy poza granicami kraju. Warto jednak pamiętać, że osoby, które zamierzają rozpocząć pracę jako dentysta w Norwegii, powinny płynnie posługiwać się językiem norweskim i spełniać minimalne wymagania wynikające z norweskich przepisów. Gdzie szukać aktualnych ofert pracy dla dentystów? Jakie wymagania powinien spełnić stomatolog, aby móc rozpocząć pracę w Norwegii, i czego dotyczą norweskie regulacje związane z wykonywaniem zawodu dentysty?

Dentyści szukający pracy w Norwegii, którzy nie mają bezpośrednich kontaktów w kraju, mogą szukać pracy:

• przy pomocy jednej ze sprawdzonych agencji pośrednictwa pracy działających w Polsce,
• poprzez portale internetowe z ogłoszeniami (finn.no, jobzone.no itp.),
• korzystając z telefonicznej informacji o ofertach pracy prowadzonej przez Norweski Urząd Pracy (NAV).

Osoby, które szukają pracy będąc już w Norwegii mogą skorzystać z dostępu do Internetu, telefonu i kserokopiarek na terenie norweskiego Urzędu Pracy.

Pozwolenie na osiedlenie wydawane jest przez Norweski Urząd Ewidencji Ludności (Folkeregisteret). Niezbędne jest także zgłoszenie się do norweskiego Urzędu Podatkowego (Skattekort).

Dentyści pracujący w Norwegii mogą prowadzić praktykę w jednej z siedmiu specjalizacji: periodontologii, ortodoncji, protetyce jamy ustnej, endodoncji, radiologii i radiologii twarzy, chirurgii jamy ustnej i medycyny jamy ustnej, pedodoncji.

Norwescy dentyści mogą pracować w:

• sektorze publicznym,
• sektorze prywatnym.

Formy zatrudnienia:

• kontrakt,
• własna działalność gospodarcza (B2B).

Prowadzenie praktyki dentystycznej na zasadzie B2B (business to business) wymaga otworzenia własnej działalności. Rejestracja firmy jednoosobowej w Norwegii (Enkeltpersonforetak) nie jest skomplikowana i trwa do 6 dni – rejestracji można dokonać za pomocą portalu Altinn.no, wystarczy posiadać norweski stały numer personalny i niezbędne do zalogowania na portalu Altinn kody MinID. Formularz rejestracyjny (Samordnet registermelding BR1010) dostępny jest na stronie bregg.no.

Po otrzymaniu numeru organizacyjnego należy założyć firmowe konto bankowe (bedriftskonto) i wpisać działalność do odpowiednich rejestrów.

Prowadząc działalność należy pamiętać o konieczności dopełniania wymaganych formalności i opłacania podatków w wyznaczonych przez norweski urząd terminach.

Podatki:

• podatek dochodowy (22% od zysku firmy; płacony w formie zaliczek do 15 marca, 15 maja, 15 września, 15 listopada),
• podatek VAT (25%, 15% lub 12%; rozliczany za pomocą deklaracji podatkowej).

Praktyka dentystyczna powinna zostać zarejestrowana jako płatnik podatku VAT, gdy jej obroty w ciągu kolejnych 12 miesięcy przekroczą limit 50 000 NOK.

Zatrudnienie pracowników, np. personelu medycznego, wymaga dopełnienia związanych z tym formalności i opłacania dodatkowych podatków:

• opłaty z tytułu zatrudnienia (14,1% od wynagrodzenia brutto),
• ubezpieczenia emerytalnego (min. 2% od wynagrodzenia brutto),
• feriepenger (min. 10,2% od wynagrodzenia brutto).

Do kosztów stałych trzeba również doliczyć koszty zmienne związane z zasiłkami chorobowymi, szkoleniami pracowników, odzieżą roboczą czy ubezpieczeniem NWW.

Dentysta, który prowadzi w Norwegii prywatną praktykę może skontaktować się z HELFO (administracja służby zdrowia) w celu ubiegania się o przyznanie taryfy na badania i leczenie stomatologiczne pacjentów i zawarcia umowy na świadczenie usług refundowanych przez norweski fundusz zdrowia. Po podpisaniu umowy z HELFO pieniądze za refundowane usługi zostają wypłacone bezpośrednio na konto praktyki.

Norwescy pracodawcy mogą wymagać przedstawienia dokumentu, który potwierdzałby zdobyte wykształcenie (czasem dokument ten brany jest pod uwagę przy szacowaniu wysokości zarobków) – uznawaniem wyższego wykształcenia z zagranicy zajmuje się NOKUT (Departament ds. wykształcenia zagranicznego – Avdeling for utenlandsk utdanning).

Wydział porównuje zdobyte wykształcenie z norweskim systemem edukacyjnym (sprawdzany jest status i akredytacja uczelni, program i długość studiów oraz poziom wykształcenia) i na tej podstawie określa, na jakim poziomie jest wykształcenie osoby ubiegającej się o autoryzację – ilu norweskim punktom (studiepoeng) i jakiemu norweskiemu stopniowi naukowemu odpowiada. Procedura uznania wykształcenia jest bezpłatna i nieobowiązkowa.

Centrum informacyjne NOKUT udziela informacji na temat procesu uznawania wykształcenia z zagranicy pod adresem mailowym: utland@nokut.no.

Zgodnie z ustaleniami Norweskiej Dyrekcji Zdrowia (Helsedirektoratet podległy Ministerstwu Zdrowia i Opieki Zdrowotnej) złożenie wniosku o wydanie zezwolenia lub licencji na wykonywanie zawodu dentysty specjalistom wykształconym w krajach należących do EOG (Europejskiego Obszaru Gospodarczego) nie zobowiązuje do udokumentowania znajomości języka norweskiego.

Należy jednak pamiętać, że biegła znajomość języka w mowie i piśmie jest wymagana od wszystkich specjalistów praktykujących w Norwegii. Pracodawca ma obowiązek upewnienia się, że zatrudniony personel medyczny posługuje się językiem norweskim w stopniu wystarczającym do bezpiecznego i niezawodnego funkcjonowania w pracy. W przypadku dentystów, którzy prowadzą prywatną praktykę, nieznajomość języka może doprowadzić do niespełnienia wymogów prawnych i możliwych związanych z tym konsekwencji.

Bazując na sekcji 4 z norweskiej Ustawy o personelu medycznym, dentysta powinien wykonywać swoją pracę zgodnie z wymogami odpowiedzialności zawodowej i starannej opieki, których można oczekiwać w oparciu o jego kwalifikacje i charakter pracy.

Według sekcji 24 Przepisów dotyczących autoryzacji, licencjonowania i specjalistycznej weryfikacji personelu medycznego, obywatele EOG ubiegający się o stanowiska w norweskim systemie opieki zdrowotnej muszą spełniać ogólne wymogi prawne dotyczące wszystkich pracowników służby zdrowia praktykujących w Norwegii. Zagraniczni dentyści, których kwalifikacje zawodowe zostały zatwierdzone poza Norwegią (ale w granicach EOG) są zobowiązani do posiadania umiejętności językowych umożliwiających zapewnienie profesjonalnej i niezawodnej opieki nad pacjentami w Norwegii.

Dentysta to jeden z zawodów, którego wykonywanie w Norwegii wymaga autoryzacji (profesjonsgodkjenning). Zagraniczne wykształcenie uznawane jest przez jeden z 16 funkcjonujących urzędów – w przypadku personelu medycznego obecnie jest to Helsedirektoratet – Dyrekcja Zdrowia (norweski Urząd ds. Zdrowia podległy Ministerstwu Zdrowia i Opieki Zdrowotnej), wcześniej tego typu sprawami zajmował się SAK (Statens autorisasjonskontor for helsepersonell).

Wykonywanie zawodu dentysty i korzystanie z tytułu zawodowego w Norwegii wymaga spełnienia określonych wymagań wynikających z aktualnych przepisów i regulacji. Dentyści, którzy uzyskali kwalifikacje zawodowe poza Norwegią, powinni złożyć wniosek o autoryzację zawodową. Wniosek o autoryzację można złożyć za pomocą portalu Altinn.no – Wniosek o autoryzację i licencję jako pracownik służby zdrowia. Opłata za złożenie wniosku wynosi 1 665 NOK i uiszczana jest w momencie rejestracji wniosku na portalu Altinn.

Do wniosku o autoryzację zawodu należy dołączyć:

• dyplom/certyfikat naukowy,
• suplement do dyplomu,
• autoryzację z kraju kształcenia zawodowego,
• referencje (w razie potrzeby).

Norweska Dyrekcja Zdrowia może zażądać dostarczenia dodatkowych dokumentów i udzielenia wymaganych informacji.

Załączona do wniosku dokumentacja powinna stanowić kolorowe skany oryginalnych dokumentów – dokumenty muszą być przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego na język angielski bądź norweski lub inny język skandynawski (duński, szwedzki), a tłumaczenia należy dołączyć do oryginałów. Wszelkie zmiany danych osobowych zawartych w dokumentach należy odpowiednio udokumentować (np. zmianę nazwiska po ślubie lub rozwodzie).

Wniosek o autoryzację zawodową powinien zostać rozpatrzony w ciągu trzech miesięcy od daty złożenia wniosku.

Norweskie Stowarzyszenie Stomatologiczne (NDA – Norwegian Dental Association) to związek zawodowy i stowarzyszenie w Norwegii, które działa na rzecz ochrony interesów zawodowych dentystów oraz dobrych warunków kolegialnych. Podstawowe cele działalności NDA związane są z polityką zdrowia zębów, warunkami pracy oraz kształceniem podyplomowym stomatologów (według Stowarzyszenia specjalistyczna edukacja i badania naukowe powinny stanowić podstawę kompetencji zawodowych dentystów).

NDA jako członek Federacji Norweskich Stowarzyszeń Zawodowych uczestniczy w negocjacjach dotyczących wysokości wynagrodzeń dentystów (przede wszystkim w sektorze publicznym) zgodnie z wytycznymi zawartymi w „Przepisach związanych z działaniami NDA dotyczącymi układów zbiorowych”.

Lokalne oddziały NDA oferują pomoc dla dentystów i ich pacjentów w przypadku kwestii spornych związanych z przeprowadzonym leczeniem. Członkowie Stowarzyszenia są zobowiązani do przestrzegania decyzji Komisji ds. Skarg, natomiast pacjenci mogą zgłosić sprawę do właściwej instytucji lub przekazać sprawę do sądu. Dentysta nie zgadzający się z decyzją podjętą przez Radę może zwrócić się do centralnej komisji odwoławczej.

NDA przeprowadza szereg kursów dokształcających dla stomatologów i personelu pomocniczego o zasięgu regionalnym oraz organizuje regularne konwencje krajowe. Członkowie mają prawo do uzyskania porad prawnych w sprawach zawodowych (prawo pracy, wymogi ustawowe, skargi pacjentów itp.) oraz dostęp do materiałów związanych z prawami i przepisami dotyczącymi praktyki dentystycznej, w tym wymaganiami odnośnie Ustawy o RODO. Stowarzyszenie udostępnia kursy online (TANK) będące odpowiedzią na bieżące wymogi przepisów norweskiego prawa (dotyczące np. bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przed promieniowaniem).

Od 1890 roku wydawane jest czasopismo Norweskiego Stowarzyszenia Stomatologicznego – jedyne niezależne profesjonalne czasopismo dla dentystów w Norwegii. Czasopismo zawiera artykuły i materiały naukowe przeznaczone do dalszego kształcenia stomatologów, służy jako forum na temat zagadnień związanych z polityką zdrowia zębów oraz zawodu stomatologa i personelu pomocniczego. Czasopismo wydawane jest 11 razy w ciągu roku.

Norweskie Stowarzyszenie Stomatologiczne posiada komórki organizacyjne dla poszczególnych specjalności:

• Norweskie Stowarzyszenie Periodontologiczne,
• Norweskie Towarzystwo Ortodontyczne,
• Norweskie Stowarzyszenie Protetyki Jamy Ustnej,
• Norweskie Stowarzyszenie Endodontyczne,
• Norweskie Stowarzyszenie Radiologii i Radiologii Twarzy,
• Norweskie Stowarzyszenie Chirurgii Jamy Ustnej i Medycyny Jamy Ustnej,
• Norweskie Stowarzyszenie Specjalistyczne w Dziedzinie Pedodoncji.

Wymienione stowarzyszenia uczestniczą w działaniach organizacyjnych NDA, jednak nie posiadają żadnych niezależnych praw.

Sekretariat Norweskiego Stowarzyszenia Stomatologów (NDA) znajduje się w Oslo – zajmuje się udzielaniem informacji i porad dla członków stowarzyszenia, informacji związanych z kontynuacją kształcenia ustawicznego, negocjacjami, sprawami czasopisma oraz zarządzaniem ogólną działalnością NDA.