ZNANI NORWEGOWIE
Rodzina Królewska
Harald V – od 17 stycznia 1991 roku jest królem Norwegii. Urodził się 21 lutego 1937 roku i jest synem króla Norwegii Olafa V (1903-1991) oraz księżniczki szwedzkiej Marty Bernadotte (1901-1954). Miał dwie starsze siostry – Ragnhild i Astrid, jednak w tamtych czasach prawo do dziedziczenia tronu posiadali jedynie mężczyźni. Okres II wojny światowej, wraz z matką i siostrami, spędził najpierw w Szwecji a później w Stanach Zjednoczonych. Gdy książę Harald ukończył szkołę średnią wstąpił do Norweskiej Szkoły Oficerów Kawalerii, by następnie w 1959 roku ukończyć Akademię Wojskową. Prawo do tronu uzyskał 21 września 1957, gdy jego ojciec objął tron jako król Olaf V. Następnie rozpoczął studia w Oksfordzie, gdzie w latach 1960-1962 uczestniczył w wykładach z ekonomii, historii i nauk społecznych w Balliol College. Jako żeglarz trzykrotnie startował na igrzyskach olimpijskich (1964, 1968, 1972). Aby uzyskać zgodę na ślub z Sonją Haraldsen, Król Harald czekał dziewięć lat. Po konsultacjach z rządem, liderami ugrupowań parlamentarnych i Prezydium Stortingu król Olaf V ostatecznie zezwolił, by następca tronu poślubił osobę z „ludu”. Para jest małżeństwem od 29 sierpnia 1968 i mają dwójkę dzieci – Martę Ludwikę oraz Haakona Magnusa.
Sonja – jest królową Norwegii jako żona króla Haralda V. Urodziła się 4 lipca 1937 w Oslo. Ukończyła Uniwersytet Oslo, gdzie studiowała historię sztuki, język francuski i angielski. Jej związek z przyszłym królem był dużym zaskoczeniem i wywołał zamieszanie zarówno na dworze jak i w społeczeństwie. Para czekała aż dziewięć lat na zgodę na ślub, który ostatecznie odbył się 29 sierpnia 1968 roku. Wraz ze śmiercią króla Olafa V, Sonja stała się pierwszą królową Norwegii po 53 latach przerwy. Dodatkowo jako pierwsza królowa na świecie odwiedziła Antarktydę. W 2003 roku ówczesny prezydent RP Aleksander Kwaśniewski odznaczył królową Orderem Orła Białego.
Haakon – urodził się 20 lipca 1973 roku i jest drugim dzieckiem króla Haralda V i królowej Sonji. Pomimo tego, że jego siostra Księżniczka Marta Ludwika jest od niego dwa lata starsza, to on oddziedziczył prawo do korony, ponieważ w momencie jego narodzin tron dziedziczony był tylko w linii męskiej. Od tamtego czasu, za sprawą późniejszej zmiany Konstytucji (1990), kobiety również mogą dziedziczyć tron. 27 sierpnia 2001 roku książę Haakon poślubił Mette-Marit Tjessem Høiby- kelnerkę z nieślubnym dzieckiem (syn Marius). Para wspólnie doczekała się dwójki dzieci – Iangrid Aleksandry oraz Sverre Magnusa.
Mette-Marit Tjessem Høiby – urodziła się 19 sierpnia 1973 roku i jest żoną następcy tronu księcia Haakona. Ich związek wywołał wiele kontrowersji. Ona była kelnerką samotnie wychowującą syna z wcześniejszego związku – Mariusa Borg Høiby. Ojciec Mariusa oskarżony był o posiadanie i handel narkotykami. Dodatkowo para zamieszkała razem jeszcze przed zaręczynami. Ich ślub odbył się 25 sierpnia 2001 roku w Oslo. W 2003 roku odznaczona została m.in. Krzyżem Wielkim Orderu zasługi Rzeczpospolitej Polskiej.
Marta Ludwika – urodzona 22 września 1971 roku. Jest pierwszym dzieckiem króla Harolda V i królowej Sonji. Ukończyła fizjoterapie na Uniwersytecie w Oslo. 24 maja 2002 roku poślubiła norweskiego pisarza – Ariego Behna, z którym doczekała się trzech córek – Maud Angelicę, Leah Isadorę oraz Emmę Tallulah. W 2002 roku na jej własną prośbę zmieniono jej oficjalny tytuł z „Jej Królewska Wysokość, księżniczka Norwegii” na „Księżniczka Norwegii”. Zrobiła to, by móc pracować. W 2012 roku Marta Ludwika razem z rodziną przeprowadzili się do Londynu.
Politycy
Erna Solberg – norweska polityka, 16 października 2013 roku objęła stanowisko premiera Norwegii. W latach 2001-2005 piastowała stanowisko ministra samorządu terytorialnego i rozwoju regionalnego, a od 2004 roku jest przewodniczącą Partii Konserwatywnej (Høyre). Zyskała sobie przydomek „żelaznej Erny” ze względu na prowadzenie twardej polityki w swoim resorcie.
Christian Lous Lange – urodził się 17 września 1869 w Stavanger a zmarł 11 grudnia 1938 w Oslo. Był politykiem, filologiem i laureatem Pokojowej Nagrody Nobla. W latach 1887-1893 studiował historię oraz filologię angielska i francuską na Uniwersytecie w Oslo. W 1919 uzyskał tytuł doktora. Od 1899 piastował stanowisko sekretarza komisji noblowskiej Stortingu, której zadaniem było stworzenie Norweskiego Instytutu Noblowskiego przy Norweskim Komitecie Noblowskim, co miało miejsce w 1904 roku. W 1921 roku natomiast, razem ze Szwedem Hjalmarem Brantingiem, otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla.
Trygve Halvdan Lie – urodził się 16 lipca 1896 w Oslo, a zmarł 30 grudnia 1968 w Geilo. Był norweskim politykiem oraz w latach 1946-1952 sekretarzem generalnym ONZ. Przed rozpoczęciem II wojny światowej stał na czele Norweskiej Partii Pracy. Po dotarciu wojsk niemieckich do Norwegii, Trygve Halvdan Lie wyemigrował do Wielkiej Brytanii, gdzie objął stanowisko ministra spraw zagranicznych w emigracyjnym norweskim rządzie. Stanowisko sekretarza generalnego ONZ natomiast, przejął rok po zakończeniu wojny. W trakcie wojny koreańskiej podjął decyzję o wysłaniu wojsk ONZ do Korei. Spotkało się to z ostrym sprzeciwem rządu ZSRR. W 1952 roku rząd USA oskarżył go o zatrudnianie obywateli państw, których działania nastawione są przeciwko Stanom Zjednoczonym. Ostatecznie Trygve Halvdan Lie musiał zrezygnować z funkcji sekretarza. W kolejnych latach piastował stanowiska w rządzie norweskim.
Adrian Pracoń – urodził się 8 grudnia 1989 roku w Skien w Norwegii. Jest byłym norweskim politykiem oraz działaczem LGBT. Posiada polskie korzenie. Został zraniony w zamachu terrorystycznym dokonanym 22 lipca 2011 roku przez Andersa Breivika na wyspie Utøya. Był ostatnią osobą, do której strzelił zamachowiec. Występował jako ofiara w procesie sądowym przeciw Breivikowi. Pracoń wydał książkę pt.: „Hjertet mot steinen” (nor.: Serce o kamień), w której opowiada o swoich przeżyciach z dnia zamachu. Zimą 2013 roku przeszedł załamanie nerwowe i był leczony psychiatrycznie. Było to związane z tragedią, która miała miejsce na wyspie Utøya. Wspomniane wydarzenie miało również wpływ na decyzję o rezygnacji z działalności politycznej i rozpoczęciu studiów dziennikarskich.
Sportowcy
Marit Bjørgen – urodziła się 21 marca 1980 roku w Trondheim. Jest norweską biegaczką narciarską. Jest rekordzistką pod względem liczby zwycięstw oraz zajmowanych miejsc na podium w zawodach Pucharu Świata. Jest również wielokrotną mistrzynią olimpijską i świata oraz najbardziej utytułowaną sprinterką w Pucharze Świata. Według niektórych komentatorów, ekspertów i samych zawodników uważana jest za najlepszego sportowca w całej historii biegów narciarskich.
Najważniejsze osiągnięcia:
– dziesięciokrotna medalistka olimpijska, w tym sześciokrotna mistrzyni olimpijska,
– dwudziestokrotna medalistka mistrzostw świata, w tym trzynastokrotna mistrzyni świata,
– czterokrotna zdobywczyni Pucharu Świata,
– dwukrotna zdobywczyni Małej Kryształowej Kuli w klasyfikacji dystansowej,
– czterokrotna zdobywczyni Małej Kryształowej Kuli w klasyfikacji sprinterskiej.
W 2009 roku Marit Bjørgen otrzymała zezwolenie na przyjmowanie Symbicortu- leku przeciwko astmie, na którą choruje. Lek ten znajduje się na liście środków zakazanych Światowej Agencji Antydopingowej.
Ole Einar Bjørndalen – urodził się 27 stycznia 1974 roku w Drammen w Norwegii. Jest najbardziej utytułowanym biathlonistą. Uprawia tą dyscyplinę od 1983 roku.
Najważniejsze osiągnięcia:
– ośmiokrotny mistrz olimpijski,
– dziewiętnastokrotny medalista mistrzostw świata,
– sześciokrotny zwycięzca klasyfikacji Pucharu Świata,
– dziewiętnastokrotny zdobywca tzw. małej kryształowej kuli (zwycięstwo w poszczególnych klasyfikacjach),
– rekordzista liczby zwycięstw w zawodach pucharowych (wygrał je jak dotąd 94 razy – 93 zwycięstw w biathlonie i jedno pucharowe zwycięstwo w biegach narciarskich),
– dwudziestokrotny mistrz Norwegii w latach 1995-2007,
– zdobywca medal Holmenkollen w 2011 roku.
Aksel Lund Svindal – urodził się 26 grudnia 1982 roku w Kieller. Uprawia narciarstwo alpejskie.
Najważniejsze osiągnięcia:
– trzykrotny medalista olimpijski,
– wielokrotny medalista mistrzostw świata juniorów i seniorów,
– dwukrotny zdobywca Pucharu Świata,
– kilkukrotny zdobywca Małych Kryształowych Kul w różnych konkurencjach (zjazd, supergigant, gigant i kombinacje),
– wielokrotny mistrz Norwegii w zjeździe, gigancie, supergigancie, slalomie i superkombinacji.
Thor Hushovd – urodził się 18 stycznia 1978 roku w Grimstad w Norwegii i jest kolarzem szosowym. Zawodnik grupy BMC Racing Team.
Najważniejsze osiągnięcia:
– mistrz świata w wyścigu ze startu wspólnego z 2010 roku,
– zwycięzca 18 etapu Tour de France w 2002 roku,
– kilkukrotny zdobywca mistrzostw Norwegii na szosie.
Tom Andre Hilde – urodził się 22 września 1987 roku w Bærum w Norwegii i jest skoczkiem narciarskim. Jest reprezentantem klubu Asker Skiklub oraz drużyny narodowej. W 2011 roku uległ wypadkowi, w konsekwencji którego doznał złamania jednego z odcinków kręgosłupa.
Najważniejsze osiągnięcia:
– trzynastokrotny zdobywca podium w Pucharze Mistrzostw Świata, w tym trzykrotnie złotego medalu,
– zdobywca trzeciego miejsca w Turnieju Czterech Skoczni,
– zdobywca czwartego miejsca w klasyfikacji generalnej Pucharu Świata,
– zdobywca pierwszego miejsca w konkursie drużynowym – mieszanym.
Piosenkarze
a-ha – zespół muzyczny pochodzący z Norwegii. Grają pop, który jest mieszanką stylów: rock, new wave pop oraz synth. Są jedną z najlepiej sprzedających się europejskich grup świata. Sprzedaż ich krążków sięga 50 milionów egzemplarzy na świecie. Zespół został założony w 1982 roku. Niedługo potem muzycy przenieśli się do Londynu, gdzie mieli możliwość rozwoju artystycznego. Wynikiem czego był znaczny wzrost popularności w Wielkiej Brytanii i USA. Szczyt popularności grupy przypadł na lata 80te XX wieku głównie dzięki singlowi Take on Me (1984). Lata 90te natomiast przyniosły spadek popularności czego skutkiem był rozpad zespołu w 1994 roku. Cztery lata później nastąpiła jego reaktywacja, lecz tylko na 12 lat. Na rok 2015 grupa zapowiada kolejną reaktywację.
YouTube
Kurt Erik Kleppe Nilsen – urodził się 29 września 1978 w Bergen. Jest zwycięzcą zarówno norweskiego, jak i światowego Idola. Ma trójkę dzieci. Swój pierwszy zespół założył wraz z kolegami, gdy miał 14 lat. Początkowo kapela nazywała się Breed, później nazwa została zmieniona na Fenrik Lane. Muzyk zrezygnował z zespołu na rzecz solowej kariery. Wraz z norweskimi artystami (Espenem Lindem, Askilem Holmem i Alejandro Fuentesem) w czerwcu 2006 roku wydali płytę „Hallelujah Live”.
YouTube
Alexander Rybak – urodził się 13 maja 1986 roku w Mińsku. Jest norweskim skrzypkiem, wokalistą, kompozytorem i aktorem. Pochodzi z Białorusi. Jego ojciec był skrzypkiem, a matka pianistką. Razem z rodzicami wyemigrował do Norwegii jak miał 4 lata. Swoją przygodę z muzyką rozpoczął w wieku pięciu lat od gry na skrzypcach i pianinie. Od 10 roku życia uczęszczał do Barratt Due Institute of Music w Oslo. Po udziale w konkursie Eurowizji, w 2009 roku przerwał naukę, by w 2011 roku powrócić na studia i ukończyć je rok później na wydziale skrzypiec. Rok 2004 przyniósł mu Nagrodę Kulturalną im. Andersa Jahre’a. W następnym roku wystartował w programie Idol, gdzie doszedł do półfinału. Zagrał również głowna rolę w musicalu Skrzypek na dachu, który wystawiany był w Teatrze Nye w Oslo. Ta rola przyniosła mu kolejną nagrodę- Hedda w 2007 roku. W 2009 roku wystartował w konkursie Eurowizji w Moskwie, gdzie wygrał uzyskując przewaga 169 punktów. Niebawem po konkursie, muzyk wydał swoją debiutancką płytę, która osiągnęła status potrójnie platynowej. W tym samym roku miał również okazję wystąpić podczas ceremonii wręczenie Pokojowej Nagrody Nobla. W 2014 roku, specjalnie na potrzeby bajki „Jak wytresować smoka 2”, nagrał piosenkę „Into a Fantasy”. W lutym 2015 roku, Alexander Rybak rozpoczął swoją przygodę w rosyjskiej edycji znanego programu telewizyjnego „Your Face Sounds Similar”.
YouTube
Celebryci
Ylvis – jest to norweski duet komików, który tworzy dwoje braci: Bård i Vegard Ylvisåker. Vegard urodził się w 1979 roku, natomiast Bård w 1982. W dzieciństwie uczęszczali do szkoły muzycznej. Starszy z braci uczył się gry na wioli, natomiast młodszy na skrzypcach. Interesowali się również śpiewem oraz grą na gitarze. Często występowali w chórze oraz szkolnych przedstawieniach. W latach 2006-2010 prowadzili kilka programów rozrywkowych w norweskiej telewizji oraz dwie serie audycji radiowej. Od 2011 roku bracia Ylvisåker mają swój autorski program satyryczny „I kveld med Ylvis” („Wieczór z Ylvis”). Cieszy się on ogromną popularnością w Norwegii. Jak dotąd wyprodukowano trzy serie. Dzięki umieszczeniu materiałów promocyjnych i utworów muzycznych pochodzących z programu, w serwisie Youtube, duet Ylvis zaczął być rozpoznawany również poza granicami Norwegii. Największy rozgłos zyskali jednak dzięki utworowi „The Fox (What Does the Fox Say?)”. Po umieszczeniu jej w serwisie Youtube we wrześniu 2013 roku, w ciągu 35 dni zyskała ponad 100 milionów odsłon, po dwóch miesiącach ta liczba wzrosła do 200 milionów. Zajęła również szóste miejsce na amerykańskiej liście przebojów Billboard Hot 100.
YouTube
FAQ
1. Kto jest królem Norwegii? Pokaż odpowiedź
2. Kiedy Harald został królem Norwegii? Pokaż odpowiedź
3. Jakie wykształcenie zdobył król Harald V? Pokaż odpowiedź
4. Kto jest królową Norwegii? Pokaż odpowiedź
5. Jaką rolę w Norwegii pełni król? Pokaż odpowiedź
6. Kto jest następcą tronu Norwegii? Pokaż odpowiedź
7. Dlaczego księżniczka Maria Ludwika nie odziedziczyła pierwszeństwa do tronu? Pokaż odpowiedź
8. Dlaczego Marii Ludwice został zmieniony tytuł? Pokaż odpowiedź
9. Kto jest premierem Norwegii? Pokaż odpowiedź
10. Kiedy Erna Solberg objęła stanowisko premiera? Pokaż odpowiedź
11. Który norweski polityk otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla? Pokaż odpowiedź
12. Dlaczego Trygve Halvdan Lie musiał zrezygnować ze stanowiska sekretarza generalnego ONZ? Pokaż odpowiedź
13. Co to jest LGBT? Pokaż odpowiedź
14. „Hjertet mot steinen”(nor.: Serce o kamień) – co to jest? Pokaż odpowiedź
15. Marit Bjørgen i leki na astmę? Pokaż odpowiedź
16. Kto jest najbardziej utytułowanym biathlonistą w Norwegii? Pokaż odpowiedź
17. Co to jest BMC Racing Team? Pokaż odpowiedź
18. Jaki rodzaj muzyki gra norweski zespół a-ha? Pokaż odpowiedź
19. Jaki utwór przyniósł grupie a-ha największy sukces? Pokaż odpowiedź
20. Kiedy grupa a-ha się rozpadła? Pokaż odpowiedź
21. Który norweski wokalista wygrał światową edycję programu Idol? Pokaż odpowiedź
22. Kto współtworzy płytę „Hallelujah Live”? Pokaż odpowiedź
23. Kim jest i skąd pochodzi Alexander Rybak? Pokaż odpowiedź
24. Kto jest zwycięzcą 54. Konkursu Piosenki Eurowizji? Pokaż odpowiedź
25. Jakim utworem Alexander Rybak wygrał konkurs Eurowizji? Pokaż odpowiedź
26. Kim są Ylvis? Pokaż odpowiedź
27. „I kveld med Ylvis” – co to jest? Pokaż odpowiedź