Polski program
do norweskich
FAKTUR
Napiszesz do nas?
*
*
*
* *pole obowiązkowe
Norweski portal
Norweski portal
Norwegia firma
Reklama

Powrót
Agencje pośrednictwa pracy

EMERYTURA W NORWEGII


NORWESKI SYSTEM EMERYTALNY

Norweska emerytura (alderspensjon) składa się z trzech części:

  • Z emerytury z norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych (folketrygden).
  • Z emerytury od pracodawcy.
  • Z oszczędności emerytalnych.

Tylko spojrzenie na te trzy filary emerytury daje w miarę przybliżony pogląd na wysokość norweskiej emerytury, która zależy właśnie od ilości przepracowanych lat, oszczędności i długości okresu zamieszkania w Norwegii. Należy pamiętać również o tym, że zasady przyznawania emerytur zależą od daty urodzenia. Różne zasady obowiązują osoby urodzone przed 1954 r. (emerytura obliczana na starych zasadach), urodzone między 1954 a 1962 r. (emerytura obliczana na zasadzie połączenia starych i nowych zasad) i urodzone w 1963 r. i później (emerytura obliczana na nowych zasadach). Na stronie NAV można sprawdzić i wyliczyć przybliżoną wartość swojej emerytury.

Folketrygden został założony w 1967 roku i jest podstawą norweskiego systemu emerytalnego, którego celem jest zapewnienie emerytury wszystkim obywatelom (w proporcjonalnym stosunku do ich zarobków). Jednocześnie kładziony jest nacisk na zapewnienie wszystkim minimalnej emerytury (minste pensjonsnivå, wcześniej nazywana minstepensjon), nawet w przypadku braku aktywności zawodowej.

Emerytura finansowana jest z rocznego budżetu, co oznacza, że podatki osób aktywnych zawodowo przeznaczane są między innymi na emerytury. Zyski z branży olejowej także wspierają norweski system emerytalny (mają one zapewnić stabilność systemu emerytalnego przez wiele lat).

W 2011 roku przeprowadzono reformę emerytalną ze względu na zmiany w norweskim społeczeństwie, w którym jest coraz więcej osób starszych, a coraz mniej młodych.

EMERYTURA Z FOLKETRYGDEN

Jest to obowiązkowa część emerytury. Dzięki niej każdy, kto osiąga wiek emerytalny, ma prawo do świadczeń emerytalnych.

TJENESTEPENSJON, CZYLI EMERYTURA Z OBOWIĄZKOWYCH PROGRAMÓW PRACOWNICZYCH

Większość pracodawców ma obowiązek objęcia swoich pracowników programami emerytalnymi, które mają wpływ na wysokość otrzymywanej emerytury. Dodatkowo, jeśli pracodawca ma zawartą umowę o AFP, czyli avtalefestet pensjon, to pracownik ma prawo do dodatkowej emerytury. AFP dotyczy wszystkich pracowników sfery publicznej i części pracowników sfery prywatnej. Pracodawca na życzenie pracownika powinien udzielić informacji na temat programów emerytalnych, do których się należy.

Przeczytaj również: Firma w Norwegii a wymarzona emerytura.

WŁASNE OSZCZĘDNOŚCI

Aby zwiększyć swoją emeryturę warto skorzystać z dodatkowych programów oszczędzania.

Poniżej omówione zostaną zasady przyznawania emerytury osobom urodzonym w 1963r. lub później.

Na wysokość emerytury ma wpływ wiele czynników. Każdy kto pobiera emeryturę musi informować NAV o wszystkich zmianach takich jak:

  • zmiany sytuacji rodzinnej
  • planowany wyjazd za granicę
  • zmiany w dochodach małżonka lub partnera

KTO I KIEDY MOŻE DOSTAĆ NORWESKĄ EMERYTURĘ?

Aby mieć prawo do norweskiej emerytury trzeba przez co najmniej trzy lata należeć do norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych (czyli przez trzy lata mieszkać lub pracować w Norwegii).

Emeryturę można zacząć pobierać miesiąc po ukończeniu 62go roku życia. Jeśli chce się pobierać emeryturę przed ukończeniem 67go roku życia, należy mieć wypracowany odpowiedni dochód. Na stronie NAV w zakładce DIN PENSJON można sprawdzić, kiedy najwcześniej można zacząć pobierać emeryturę.

Starania o wypłatę należy zacząć na trzy miesiące przed momentem, w którym chce się otrzymać pierwsze świadczenie. Wniosek można złożyć osobiście w NAV lub skorzystać z zakładki DIN PENSJON. W tym drugim przypadku rozpatrzenie wniosku przebiegnie dużo szybciej.

PRACA NA EMERYTURZE

Pobierając emeryturę można wciąż pracować, bez obawy o zmniejszenie świadczeń emerytalnych. Wysokość zarobków nie ma dużego znaczenia.

CO WLICZA SIĘ DO EMERYTURY?

  • Do emerytury każdego roku dolicza się 18,1% rocznego dochodu. Ta kwota zwiększa wysokość kapitału emerytalnego (tzw. pensjonsbeholdning). Za dochód uważa się dochód z pracy na umowę i z prowadzonej działalności.
  • Zasiłek dla bezrobotnych, zasiłek chorobowy, zasiłek rehabilitacyjny, renta i zasiłek opiekuńczy także wliczają się do kapitału emerytalnego (czyli świadczenia z folketrygden).
  • Na zwiększanie emerytury ma wpływ odbyta służba wojskowa.
  • Bezpłatna praca jako opiekun (dziecka lub osoby wymagającej opieki) także wpływa na zwiększenie emerytury.
  • Kapitał emerytalny może być powiększany do ukończenia 75go roku życia.

Im później zdecyduje się na przejście na emeryturę, tym wysokość świadczenia będzie wyższa. Wysokość emerytury można również zwiększyć dochodami z pracy. Na emeryturę można pracować od 13go do 75go roku życia.

EMERYTURA NA PODSTAWIE CZASU ZAMIESZKANIA W NORWEGII

Emeryturę można obliczyć na podstawie długości czasu zamieszkania na terenie Norwegii. Taki czas nazywany jest trygdetid. Czas ten wyliczany jest w okresie między 16 a 66 rokiem życia. Taka emerytura składa się z emerytury gwarantowanej i emerytury wypracowanej. Emerytura wypracowana zależy od wypracowanego przez całe życie kapitału emerytalnego. Prawo do pełnej gwarantowanej emerytury ma się po przepracowaniu lub mieszkaniu w Norwegii przez 40 lat. Krótszy okres to niższa emerytura gwarantowana – zmniejszona proporcjonalnie do ilości lat przepracowanych/zamieszkanych w Norwegii.

ZAKŁADKA DIN PENSJON NA STRONIE NAV

Po zalogowaniu na stronę NAV (tutaj) w zakładce DIN PENSJON (tutaj) można:

  • Sprawdzić swój kapitał emerytalny (tutaj)
  • W przybliżeniu obliczyć swoją emeryturę.
  • Sprawdzić, kiedy najwcześniej można wypłacić świadczenia emerytalne.
  • Sprawdzić co się stanie, gdy zdecyduje się na wypłacenie części emerytury w danym momencie i jak taka wypłata wpłynie na pozostałą emeryturę.

Złożyć wniosek o wypłatę emerytury (tutaj).

ILE WYNOSI NORWESKA EMERYTURA?

Jak już wspomniano na początku, wysokość norweskiej emerytury zależy od wielu czynników. Roczna wysokość wypracowanego kapitału emerytalnego nie może wynosić więcej niż:

18,1 % x 7,1 x G

JAK OBLICZYĆ WYSOKOŚĆ NORWESKIEJ EMERYTURY?

Aby wyliczyć w przybliżeniu ile wyniesie emerytura w Norwegii należy:

• Zalogować się do NAV (tutaj) za pomocą kodów MinID lub BankID.

• Po poprawnym zalogowaniu do wyboru są następujące opcje:

– Opptjening,

– Skjemaoversikt,

– Kalkulator.

  • Opcja opptjening służy do sprawdzenia ile dochodu wliczono do emerytury. Jeśli przy którymś roku pojawia się liczba zero, tzn. że dochody z tego roku nie zostały wliczone do emerytury.
  • Opcja skjemaoversikt pozwala na pobranie wszelkich niezbędnych formularzy służących do złożenia wniosku o emeryturę.
  • Opcja kalkulator służy do wyliczenia wysokości emerytury.

KALKULATOR

1) Po wybraniu tej opcji należy wpisać kilka danych, na podstawie których wyliczona zostanie emerytura:

-miejsce pracy,

-czy jest to posada państwowa (offentlig) czy prywatna (privat) lub inna (annet)

2) W kolejnym kroku należy uzupełnić rubryki dotyczące ilości oraz okresu przypuszczalnego pobierania emerytury (Uttaksprosent og uttakstidspunkt)

– najpierw należy podać przewidywany dochód brutto/na rok do czasu osiągnięcia wieku emerytalnego. Następnie:

– kiedy planuje się przejść na emeryturę oraz:

– w jakiej wysokości chce się pobierać emeryturę (do wyboru są wielkości procentowe).

3) Następny krok – Opplysninger om deg når du starter uttak av pensjon, czyli informacje o tym od kiedy będzie się mogło pobierać emeryturę. W tym miejscu trzeba podać następujące dane:

– Antall år bosatt/arbeidet i utlandet etter fylte 16 år – ile lat przepracowano poza granicami Norwegii od ukończenia 16 roku życia.

– Din sivilstand når du tar ut pensjon – przewidywany stan cywilny po przejściu na emeryturę.

4) W kolejnym punkcie będzie informacja o rocznej kwocie do wypłaty z innych funduszy emerytalnych.

5) Kolejny punkt SUM – wskaże kwotę przewidywanej emerytury.

6) Po kliknięciu w słowo DETALJER ukażą sie szczegółowe dane dotyczące wyliczonej emerytury.

WAŻNE!
Uzupełnienie formularza dostępnego po zalogowaniu na stronie NAV nie jest proste, szczególnie dla osób nieznających języka norweskiego i niedokładnie znających wysokość składek odprowadzanych na emeryturę.
Po wypełnieniu formularza pojawia się również informacja, że dane wyliczone przez kalkulator są tylko orientacyjne i wiele czynników może mieć wpływ na zmianę wysokości przyszłej emerytury.

Potrzebujesz pomocy? Skontaktuj się z nami!

WYPŁATA NORWESKIEJ EMERYTURY

Emerytura wypłacana jest do 20go dnia każdego miesiąca. W maju i w czerwcu świadczenia wypłacane są wcześniej. Terminy wypłat można sprawdzić w zakładce DINE UTBETALINGER lub DIN PENSJON na stronie NAV.

GWARANTOWANA EMERYTURA MIMIMALNA

Od 2011r. gwarantowana minimalna emerytura nazywa się minste pensjonsnivå, wcześniej nazywała się minstepensjon. Aby mieć prawo do tej emerytury należy przez co najmniej 3 lata należeć do folketrygden. Prawo do 100% gwarantowanej emerytury uzyskuje się po 40 latach pracy lub mieszkania w Norwegii. W przypadku krótszego okresu, gwarantowana emerytura jest proporcjonalnie zmniejszona. Aby uzyskać prawo do uzyskania gwarantowanej emerytury przed 67 roku życia trzeba wypracować sobie kapitał równy lub wyższy niż kwota odpowiadająca tej minimalnej gwarantowanej emeryturze. W praktyce oznacza to, że gwarantowaną emeryturę otrzymuje się dopiero po ukończeniu 67go roku życia.

JAK WYLICZA SIĘ MINSTE PENSJONSNIVÅ?

Wysokość minste pensjonsnivå zależy między innymi od stanu cywilnego. Wysokość tej emerytury u osób będących w związku lub w konkubinacie zależy od dochodów lub emerytury partnera/małżonka. Wysokość minimalnej emerytury jest każdego roku aktualizowana.

Od 1go maja 2018 roku, roczna gwarantowana emerytura minimalna wynosi od 153 514 NOK do 186 968 NOK w zależności od stanu cywilnego i dochodów partnera/małżonka.

PRZYKŁADOWE WYLICZENIE GWARANTOWANEJ MINIMALNEJ EMERYTURY

Przy wyliczeniu przyjęto, że minimalna gwarantowana roczna emerytura wynosi 166 274 NOK, a pracownik przepracował 20 lat. Jest to uproszczone wyliczenie, ponieważ każdy przypadek rozpatrywany jest indywidualnie.

166 274 NOKx20/40=83137 NOK rocznie

NORWESKA EMERYTURA W POLSCE

Pobyt za granicą podczas pobierania emerytury z Norwegii może wpływać na wysokość świadczenia i prawo do opieki medycznej. Warto więc zapoznać się ze szczegółowymi regułami dotyczącymi pobierania emerytury za granicą.

WAKACJE I TYMCZASOWY POBYT ZA GRANICĄ

Jeśli przebywa się za granicami Norwegii krócej niż 12 miesięcy, to wciąż jest się członkiem folketrygden. Aby nie stracić członkostwa w folketrygden należy w każdym roku kalendarzowym przebywać na terenie Norwegii przez co najmniej 6 miesięcy.

POBYT ZA GRANICĄ POWYŻEJ 12 MIESIĘCY

W takim wypadku uznaje się, że dana osoba przestaje być członkiem norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych. Tak samo wygląda sytuacja, gdy dana osoba w ciągu dwóch lub więcej następujących po sobie lat przebywa za granicą dłużej niż 6 miesięcy w roku.

KRAJE NORDYCKIE I EUROPEJSKIEJ WSPÓLNOTY GOSPODARCZEJ

Emeryturę można pobierać po przeprowadzce do kraju, z którym Norwegia ma umowy o zabezpieczeniu społecznym (np. z Polską).

Osoby, które urodziły się w 1963r. i później mogą swoją emeryturę przenieść do innego kraju bez względu na to, ile lat mieszkały i pracowały w Norwegii. Aby otrzymać gwarantowaną minimalną emeryturę trzeba mieć co najmniej 20lat przynależności do folketrygden.

Wyjazd za granicę na stałe wiąże się z obowiązkiem poinformowania o tym fakcie NAV, urzędu podatkowego i folkeregisteret. NAV musi zostać poinformowany także o powrocie do Norwegii.

TRANSFER EMERYTURY Z NORWEGII DO POLSKI

Dzięki umowom międzynarodowym zawieranym przez państwa w celu zabezpieczenia należnych świadczeń, takich jak np. emerytura, Polacy mają prawo do transferu świadczeń emerytalnych z Norwegii do Polski. W przypadku, gdy przepisy krajowe kolidują z umowami międzynarodowymi, to pierwszeństwo mają przepisy międzynarodowe.

Przy obliczaniu emerytury w Polsce uwzględniane są okresy pracy i zamieszkania (o ile takie liczą się do emerytury) we wszystkich Państwach członkowskich UE i EOG (także Norwegii).

JAK UZYSKAĆ NORWESKĄ EMERYTURĘ W POLSCE?

Po przeprowadzce z Norwegii do Polski, norweska emerytura zostanie przeniesiona do Polski. Aby przenieść prawo do norweskiej emerytury do Polski, należy złożyć odpowiedni wniosek do ZUSu, który ma obowiązek przekazać wniosek do NAV. Do wniosku należy dołączyć dokumenty poświadczające zatrudnienie w Norwegii (lata pracy i wysokość zarobków).

Wniosek o emeryturę składa się na formularzu ZUS Rp-1E (wzór tutaj). Do wniosku należy dołączyć formularz unijny E207PL (wzór tutaj)., czyli „Informacje dotyczące przebiegu ubezpieczenia osoby ubezpieczonej” oraz dokumenty poświadczające prawo do świadczeń.

FAQ

1. Ile lat trzeba pracować w Norwegii, aby uzyskać prawo do norweskiej emerytury? Pokaż odpowiedź

2. Czy po trzech latach pracy uzyskam prawo do pełnej emerytury w Norwegii? Pokaż odpowiedź

3. Czy aby uzyskać prawo do norweskich świadczeń emerytalnych trzeba przepracować trzy lata z rzędu? Pokaż odpowiedź

4. Kto może zostać członkiem Folketrygden? Pokaż odpowiedź

5. Czy jeśli sprowadzę do Norwegii swoją rodzinę na podstawie prawa o łączeniu rodzin, to czy moja rodzina stanie się członkiem Folketrygden? Pokaż odpowiedź

6. Ile lat muszę pracować w Norwegii, aby otrzymać tam pełną emeryturę? Pokaż odpowiedź

7. W jakim wieku przechodzi się w Norwegii na emeryturę? Pokaż odpowiedź

8. Czy muszę spełnić jakieś warunki, aby przejść na emeryturę mając np. 62 lata? Pokaż odpowiedź

9. Czy istnieje jakaś granica wieku, w którym można przejść na emeryturę bez konieczności otrzymywania określonej wysokości dochodów w latach poprzedzających przejście na emeryturę? Pokaż odpowiedź

10. Co to jest minste pensjonsnivå? Pokaż odpowiedź

11. Czy jeśli przebywałem w Norwegii mniej niż 40 lat, to znaczy, że nie mam prawa do minste pensjonsnivå? Pokaż odpowiedź

12. Czy można pracować w Norwegii i pobierać emeryturę? Pokaż odpowiedź

13. Do którego roku życia pobierane są w Norwegii składki emerytalne? Pokaż odpowiedź

14. Gdzie sprawdzić czy jest się członkiem Folketrygden? Pokaż odpowiedź

15. Co oznacza zero w pozycji Pensjonsgivende inntekt w rozliczeniu podatkowym? Pokaż odpowiedź