PRACA INFORMATYKA W NORWEGII
W 2018 roku miesięczne zarobki w branży IT mieściły się w granicach 20 000-30 000 NOK brutto, warto jednak zwrócić uwagę, że szczegółowe warunki finansowe dla specjalistów zależą przede wszystkim od ustaleń z przyszłym pracodawcą, danego stanowiska i doświadczenia potencjalnego pracownika.
Specjalista IT z Polski, który zamierza pracować w Norwegii może znaleźć zatrudnienie dzięki kontaktom wcześniej zdobytym w branży lub przeglądając aktualnie dostępne oferty. Oferty pracy dla informatyków można znaleźć przede wszystkim na norweskich portalach ogłoszeniowych i stronach z ofertami pracy w branży IT, np.:
Aplikacja na wybrane stanowisko powinna zawierać CV, list motywacyjny oraz ewentualne referencje, które są bardzo istotne dla norweskich pracodawców.
Warto pamiętać, że ze względu na poszukiwanie pracy za granicą, wstępny etap selekcji tego typu kandydatów będzie polegać na rozmowie telefonicznej lub wideokonferencji, które będą miały charakter rozmowy kwalifikacyjnej.
FORMY WSPÓŁPRACY
Warunki zatrudnienia pracownika ustalane są w zależności od procesu rekrutacyjnego danej firmy, podczas rozmowy kwalifikacyjnej lub na dalszych etapach negocjacji. Zazwyczaj stawki oferowane w ramach B2B są bardziej atrakcyjne niż te dla pracowników na zwykłych umowach, ponieważ w tym przypadku pracownik prowadzący własną działalność sam opłaca należne norweskie podatki.
Norweskie przepisy regulują aspekty zatrudnienia pracownika takie jak podstawowe informacje, jakie należy umieścić w kontrakcie, zasady ustalania urlopu czy kwestie wypowiedzenia umowy.
Podstawowe informacje, które powinna zawierać umowa o pracę (kontrakt) w Norwegii to:
- dane pracownika,
- dane pracodawcy,
- nazwa stanowiska/rodzaj pracy/opis wykonywanej pracy,
- miejsce pracy (ewentualnie adres siedziby firmy lub adres pracodawcy),
- normy czasu pracy (w tym przysługujące przerwy),
- okres trwania stosunku pracy (data rozpoczęcia i zakończenia stosunku pracy),
- zasady ustalania urlopu (prawo do urlopu, feriepenger),
- informacje o wynagrodzeniu (podstawie i dodatkach),
- informacje o wypowiedzeniu.
Współpraca w ramach B2B jest atrakcyjna dla osób, które chcą rozwijać własną działalność, jednocześnie zachowując pewną niezależność. W przypadku informatyków popularnym rozwiązaniem jest założenie firmy jednoosobowej – Enkeltpersonforetak.
Wszystkie norweskie firmy są zobowiązania do przestrzegania terminów składania wymaganych dokumentów i opłacania naliczonych przez urząd podatków. Właściciele Enkeltpersonforetak powinni opłacać podatek dochodowy (Forskuddsskatt) w 2019 roku wynoszący 22% od zysku firmy oraz składki na ubezpieczenie społeczne w wysokości 11,4% od zysku firmy. Dodatkowo, jeśli obroty firmy w ciągu kolejnych 12 miesięcy przekroczą limit 50 000 NOK, działalność należy wpisać do rejestru płatników podatku VAT i opłacać należny podatek (12%, 15% lub 25%).
Podatek dochodowy w Norwegii płacony jest w formie zaliczek, których wysokość na podstawie zadeklarowanego przez właściciela zysku ustala urząd podatkowy (Skatteetaten). Zaliczki na podatek dochodowy są płacone w czterech równych ratach w wyznaczonych terminach.
Jeśli przedsiębiorca zamierza poszerzyć swoją działalność, konieczne może być zatrudnienie pracowników, co z kolei wiąże się z dodatkowymi kosztami, m.in. podatkami od zatrudnienia – podatek pracodawcy (Arbeidsgiveravgift) i zaliczki na podatek dochodowy za pracowników, ubezpieczeniem emerytalnym pracowników, szkoleniami czy ewentualnymi zasiłkami chorobowymi.
WYMAGANIA WOBEC KANDYDATÓW
Warto jednak wziąć pod uwagę naukę języka norweskiego – przed albo po przyjeździe do Norwegii – dzięki temu asymilacja w nowym otoczeniu będzie dużo łatwiejsza, a pracodawca będzie wiedział, że jego pracownik jest zaangażowany i otwarty na nowe środowisko.
Wszelkie oczekiwania, jakie pracodawca ma w stosunku do kandydata, powinny być zawarte w ogłoszeniu i są ściśle uzależnione od rodzaju wykonywanej pracy – inne umiejętności wymagane są od programisty, a inne od administratora systemów informatycznych.
Wykształcenie kierunkowe jest bardzo istotne, jednak dla norweskiego pracodawcy najważniejsze jest zdobyte doświadczenie potwierdzone referencjami od poprzednich pracodawców.
Potwierdzenie kwalifikacji przez NOKUT w przypadku branży IT nie jest wymagane – informatycy nie należą do zawodów regulowanych przez prawo – ale niektóre firmy mogą oczekiwać dostarczenia dokumentów potwierdzających zdobyte w Polsce wykształcenie.
FORMALNOŚCI PO PRZYJEŹDZIE
Polski dowód osobisty nie jest uznawany w Norwegii, dlatego w banku czy urzędach najlepiej jest posługiwać się ważnym paszportem. Pobyt na terenie kraju należy zgłosić do trzech miesięcy po przyjeździe, jednak w przypadku osób, które zamierzają podjąć pracę, warto zrobić to jak najszybciej. Pobyt zgłasza się na posterunku policji oraz w UDI (www.udi.no) – norweskim Urzędzie ds. Cudzoziemców. Termin wizyty ustalany jest poprzez wypełnienie formularza dostępnego na stronie UDI. Konieczność uzyskania pozwolenia na pobyt dotyczy osób, które planują pozostać w Norwegii przez okres dłuższy niż sześć miesięcy – w takim przypadku także należy skontaktować się z UDI. Pozwolenie na pobyt wydawane jest na podstawie aktualnej umowy o pracę lub innego potwierdzenia zatrudnienia, np. w przypadku przedsiębiorców kontraktu z norweską firmą lub dokumentów potwierdzających rejestrację norweskiej firmy jednoosobowej.
Każda osoba, która przebywa na terenie Norwegii powinna posiadać norweski numer personalny – odpowiednik numeru PESEL. Tymczasowy numer personalny (D-nummer) przyznawany jest osobom, które planują pobyt krótszy niż pół roku. Stały numer personalny (fødselsnummer) jest przeznaczony dla osób, które planują pobyt dłuższy niż sześć miesięcy. Wniosek o nadanie numeru personalnego należy złożyć w urzędzie podatkowym.
Należy także złożyć wniosek o wydanie niezbędnej do rozpoczęcia pracy karty podatkowej, na podstawie której naliczany jest podatek. Wniosek RF-1209 można złożyć w urzędzie podatkowym (Skatteetaten).
Może zdarzyć się, że pracodawca będzie wymagał dostarczenia oficjalnego dokumentu wydanego przez norweski urząd, który potwierdzałby zagraniczne wykształcenie – taki dokument może być środkiem pomocniczym w procesie rekrutacji, ale może również być brany pod uwagę podczas szacowania wysokości zarobków. W takiej sytuacji należy zgłosić się do NOKUT i ubiegać o generell godkjenning – uznanie wykształcenia wyższego. Uznawaniem wykształcenia zajmuje się jeden z działów NOKUT – Departament ds. wykształcenia zagranicznego (Avdeling for utenlandsk utdanning). Cały proces jest bezpłatny i polega na porównaniu zdobytego przez daną osobę wykształcenia z norweskim systemem edukacji.
Podczas uznawania zagranicznego wykształcenia pod uwagę brane są:
- status i akredytacja uczelni oraz programu studiów,
- długość studiów,
- poziom wykształcenia.
Na podstawie tego porównania NOKUT określa poziom wykształcenia, odpowiadający mu w Norwegii stopień naukowy oraz ilość punktów (studiepoeng).
Aby starać się o uznanie zagranicznego wykształcenia w Norwegii, należy wypełnić dostępny na stronie internetowej formularz i dołączyć kopie wskazanych dokumentów. Dokumenty mogą być zwykłymi kopiami – nie ma wymogu dostarczenia potwierdzonych kopii czy apostille (zalegalizowania, poświadczenia dokumentu klauzulą urzędową).
Dokumenty niezbędne w procesie uznawania zagranicznego wykształcenia:
- dokument potwierdzający tożsamość (paszport, dowód osobisty),
- dyplom ukończenia studiów wyższych (w języku polskim oraz w języku angielskim/norweskim/innym skandynawskim),
- suplement do dyplomu/indeks/karta przebiegu studiów (w języku polskim oraz w języku angielskim/norweskim/innym skandynawskim),
- świadectwo ukończenia szkoły średniej (w języku polskim).
Osoby, które zmieniły nazwisko widoczne na powyższych dokumentach powinny dostarczyć również dokument potwierdzający zmianę nazwiska (akt małżeństwa, akt rozwodu).
Procedura uznania zagranicznego wykształcenia wyższego może trwać nawet do półtora miesiąca od daty złożenia wniosku.
