Rząd norweski chce zwiększyć ochronę dzieci „międzynarodowych”

Obecnie Konwencję Haską zaakceptowało 41 państw. Norwegia również chce dołączyć do tego grona.

Aby zwiększyć ochronę dzieci często przekraczających granice Norwegii, rząd chce zatwierdzić Konwencję Haską z 1996 roku. Miałoby to na celu wzmocnienie współpracy z innymi krajami w sprawie sporów rodzicielskich dotyczących wychowania i opieki nad dziećmi oraz w sprawach uprowadzeń dzieci.

W ostatnich latach ministerstwo i norweskie ambasady odnotowały zwiększone zainteresowania sprawami dzieci w Norwegii, zarówno ze strony zagranicznych rządów, jak i osób prywatnych.

Dzieci „międzynarodowe”

Coraz większa ilość dzieci jest związana z kilkoma krajami. Zdarza się, że dziecko jest obywatelem jednego kraju, mieszka w innym, a dodatkowo rezyduje w trzecim państwie. Dzieci żyjące w taki sposób są bardziej narażone na różnego typu niebezpieczeństwa i w związku z tym mogą wymagać zwiększenia ich ochrony.

Czym właściwie jest Konwencja Haska z 1996 roku?

Jest to Konwencja o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej oraz środków ochrony dzieci.

Konwencja ta zawiera przepisy określające, które państwo ma prawo podejmować środki zmierzające do ochrony osoby i majątku dziecka podróżującego między kilkoma krajami.

Określa ona także zakres odpowiedzialności rodzicielskiej: przyznania, wykonywania oraz częściowego lub całkowitego pozbawienia odpowiedzialności rodzicielskiej, jak również do jej przekazywania (art. 3a Konwencji).

Mówi także o opiece nad dzieckiem i prawem do decydowania o miejscu jego pobytu, a także o prawie do zabrania dziecka na czas ograniczony w inne miejsce niż miejsce jego zwykłego pobytu (art. 3b).

Przepisy dotyczą również opieki nad dzieckiem przez instytucje państwowe, wyznaczają zakres odpowiedzialności opiekuna w sprawie opieki, majątku, reprezentacji i pomocy dziecku.

Kolejne punkty Konwencji regulują zasady umieszczania dziecka w rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczej, nadzoru nad osobami opiekującymi się dzieckiem oraz zasady zarządzania, zabezpieczania lub dysponowania majątkiem dziecka.

Po co wprowadzana jest Konwencja?

Głównym celem wprowadzenia Konwencji jest regulacja prawa dotyczącego ustaleń, które z państw ma prawo do podjęcia środków ochronnych względem dziecka – podstawową zasadą Konwencji jest to, że takie prawo ma państwo, w którym dziecko ma miejsce swojego zwykłego pobytu. Nie wyklucza to możliwości podjęcia różnych środków przez państwo, w którym dziecko przebywa tymczasowo. W wyjątkowych sytuacjach sprawy mogą zostać przekazane jurysdykcji innego państwa.

Głównym celem Konwencji jest ułatwienie współpracy i wymiany informacji między krajami w celu zapewnienia dzieciom jak najlepszej ochrony.

Konwencja ma również na celu ułatwienie rodzicom przebywającym w różnych krajach kontaktu z dziećmi i uregulowania prawa do odwiedzin.

Kolejny nadrzędny cel przepisów to zapobieganie uprowadzeniom dzieci.

W Norwegii zatwierdzona została Konwencja Haska z 1980 roku dotycząca uprowadzeń dzieci do innych krajów. Ta Konwencja z 1980 roku wraz z Konwencją z 1996 stworzone zostały po to, aby wspólnie regulować przepisy mające na celu zapobieganie uprowadzeniom dzieci i rozwiązywanie spraw związanych z ich bezpieczeństwem w taki sposób, aby dziecko zostało otoczone jak najlepszą opieką i ochroną.

Jak to działa?

Na stronie rządu podany jest przykład, który ma na celu wyjaśnienie podstawowego założenia zmian wprowadzanych przez Konwencję Haską. Brzmi on następująco:

Rodzina z Holandii przeprowadziła się do Norwegii. Po krótkim czasie okazało się, że dziecko tej rodziny doświadcza różnych zaniedbań. Okazuje się, że dziecko nie ma innej rodziny w Norwegii, ma natomiast bliskich w Holandii. Na pewien czas norweski barnevernet otacza dziecko tymczasowa opieką. Z pomocą różnych instytucji norweski barnevernet kontaktuje się z odpowiednimi instytucjami w Holandii, aby uzyskać jak najwięcej informacji o dziecku i jego rodzinie i na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzić, że dla dobra dziecka lepiej będzie przekazać sprawę organom holenderskim. Dziecko będzie mogło wtedy uzyskać pomoc od organów holenderskich. Bardzo ważne jest, aby prawa rodziców i dzieci były chronione między innymi przez przenoszenie trudnych spraw do jurysdykcji innych, rodzimych krajów.

Zmiany w obowiązującym prawodawstwie

Aby Norwegia mogła przyjąć Konwencje Haską z 1996 roku niezbędne są zmiany w dotychczasowym prawie. W związku z tym rząd proponuje wprowadzić zmiany w prawie dotyczącym dzieci. Miałyby one na celu ochronę przed uprowadzeniem dziecka za granicę, a także ochronę dziecka nawet gdyby przebywało ono poza granicami Norwegii.

Obecnie Barnevernet może podjąć działania tylko wtedy, gdy dziecko przebywa na terenie Norwegii. Po przyjęciu Konwencji działania będą mogły zostać podjęte także wtedy, gdy dziecko będzie miało miejsce stałego pobytu w Norwegii. Oznacza to między innymi, że działania mogłyby zostać podjęte nawet wtedy, gdy dziecko przebywałoby za granicą.

Propozycja rządu po wprowadzeniu w życie uniemożliwiłaby rodzicom omijanie prawa o ochronie praw dzieci przez wyjeżdżanie z Norwegii.

Polska podpisała i ratyfikowała Konwencję Haską z 1996 roku w dniu 22 listopada 2000 roku.

tekst na podstawie: https://www.regjeringen.no/nb/aktuelt/okt-beskyttelse-av-barn/id2406470/