Świadczenia społeczne wypłacane za pracę w Norwegii
Zanim osoba, która zdecydowała się wyjechać do Norwegii w celach zarobkowych i została ubezpieczona przez pracodawcę, nabędzie podobnych praw, jakie posiada pełnoprawny mieszkaniec tego kraju, (prawo do zasiłku lub emerytury), musi spełnić pewne warunki. Norweski system zabezpieczeń społecznych różni się w wielu aspektach od polskiego. Inne są zasady wypłacania emerytury, świadczeń z tytułu macierzyństwa, choroby czy zasiłku dla bezrobotnych. W niektórych sytuacjach możliwy jest transfer zasiłku z Polski do Norwegii lub odwrotnie. Konieczne do tego jest jednak posiadanie stosownych dokumentów.
Zasiłek chorobowy
Do zasiłku od pierwszego dnia choroby mają osoby zatrudnione, których dochód wynosi co najmniej 39 608 NOK rocznie i pracują minimum 4 tygodnie. Dieta pracownicza wynosi 100 proc. dochodu i wypłacana jest od pierwszego dnia choroby przez 260 dni, przy czym pierwsze 16 dni opłaca pracodawca, a następne państwowy zakład ubezpieczeń społecznych i emerytalnych.
Emerytura
Aby uzyskać prawo do emerytury w Norwegii musi mieć za sobą minimum 40-letni okres członkowski w norweskim systemie ubezpieczeń społecznych. Niedawno wprowadzona reforma systemu emerytalnego daje możliwość elastycznego przejścia na emeryturę w wieku od 62 do 75 lat i pobierania świadczeń w całości lub częściowo – 20, 40, 50, 60, 80 lub 100 proc. Emerytura minimalna składa się z części podstawowej i dodatku specjalnego. Osoby ubezpieczone, w wieku od 16 do 66 lat, które mają łączny okres ubezpieczenia w wysokości trzech lat, nabywają prawo do emerytury gwarantowanej.
Świadczenia z tytułu macierzyństwa
Świadczenia z tytułu macierzyństwa przysługują tylko tym rodzicom, którzy opłacali składki na rzecz państwowego zakładu ubezpieczeń społecznych i emerytalnych oraz pracowali przez minimum sześć z dziewięciu miesięcy przed rozpoczęciem urlopu płatnego. Przysługuje ono przez 47 tygodni w przypadku macierzyństwa i jest płatne w 100 proc. Jeżeli czas trwania urlopu płatnego zostanie na życzenie przedłużony do 57 tygodni, to stawka kompensacyjna wynosi 80 proc. dochodu. Co ważne, matka musi obowiązkowo wykorzystać trzy tygodnie trwania świadczenia przed porodem oraz co najmniej 6 tygodni po nim. Ojcowie mają zarezerwowane 12 tygodni trwania świadczenia po porodzie, jeśli matka z powodu choroby lub rekonwalescencji nie może sprawować opieki nad dzieckiem. Samotni rodzice mają prawo do zasiłku na jedno dziecko więcej, niż faktycznie mają. Do tego dodatku nie są jednak uprawnieni konkubenci, którzy mieszkają razem. Samotni rodzice dzieci w wieku do 3 lat są ponadto upoważnieni do pobierania świadczenia dodatkowego w wysokości 7920 NOK rocznie.
Zasiłek dla bezrobotnych
Prawo do świadczeń z tytułu bezrobocia pochodzących z państwowego zakładu ubezpieczeń i emerytur przysługuje osobom, które wcześniej pracowały albo ich godziny pracy uległy redukcji o co najmniej połowę. Mają do niego też prawo osoby, które uległy zwolnieniu grupowemu.
Przyznawaniem tych świadczeń zajmują się państwowe urzędy pracy znajdujące się we wszystkich miastach i większych gminach. Aby złożyć wniosek o zasiłek dla bezrobotnych, należy zarejestrować się w biurze pośrednictwa pracy jako osoba poszukująca pracy i zdolna podjąć każde zatrudnienie. Wysokość wypłaconego zasiłku zależy od wysokości wcześniejszego dochodu i podlega opodatkowaniu. Przy obliczaniu wysokości świadczenia urzędnik kieruje się wysokością dochodu z pracy, średnim dochodem z ostatnich trzech lat (przy czym musi to być minimum 270 204 NOK brutto za lata 2014, 2013 oraz 2012) i świadczeniami otrzymanymi w ostatnim roku kalendarzowym 2014 (minimum 135 102 NOK brutto). Zasiłek dla bezrobotnych wynosi około 62,4 procent dochodu przed opodatkowaniem. Dochód przekraczający 6 G (kwota bazowa wymiaru świadczeń społecznych) i jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka nie są wliczane w podstawę wymiaru zasiłku dla bezrobotnych. Dodatkowo na każde dziecko będące na utrzymaniu przysługuje 17 NOK dziennie. Od wysokości wcześniejszych dochodów zależny jest też okres, przez jaki możemy pobierać zasiłek – przychód w wysokości minimum 180.136 NOK daje prawo do 104 tygodni, a w przeciwnym wypadku tylko 52 tygodnie.
Aby bezrobotny, który ma prawo do zasiłku w Polsce, mógł szukać pracy w innym kraju członkowskim Unii Europejskiej i jednocześnie otrzymywać ten zasiłek, musi uzyskać dokument PD U2, który jest podstawą do transferu świadczenia. Dokumenty te wydawane są na wniosek zainteresowanego przez wojewódzki urząd pracy.
Osoba, która nabyła prawo do zasiłku dla bezrobotnych w jednym z krajów Unii Europejskiej, może wnioskować do instytucji właściwej państwa, które przyznało prawo do zasiłku, o jego transfer do innego kraju na podstawie dokumentu PD U2 (np. transfer zasiłku z Norwegii do Polski). Z wnioskiem tym można zgłosić się do instytucji właściwej po upływie 4 tygodni od dnia zarejestrowania się. W szczególnych przypadkach może on być skrócony za zgodą instytucji właściwej na wniosek bezrobotnego. Taki transfer pozwoli na poszukiwanie pracy w innym państwie członkowskim i równocześnie uzyskanie zasiłku dla bezrobotnych z państwa, które zasiłek przyznało, przez 3 miesiące.