Obniżenie ulgi abolicyjnej – co w praktyce oznacza dla Polaków w Norwegii?

Ulga abolicyjna to udogodnienie, z którego mogą korzystać osoby pracujące za granicą, w tym Polacy w Norwegii. Skorzystanie z ulgi było dotąd jednym ze sposobów na uniknięcie ryzyka podwójnego opodatkowania, jednak nadchodzące zmiany oznaczają obniżenie ulgi abolicyjnej, z której będzie mogło korzystać coraz mniej osób. Nowelizacja ustawy ograniczająca możliwość korzystania z ulgi abolicyjnej zaprezentowana przez Ministerstwo Finansów została przyjęta 28 października, a projekt ustawy trafił już do Senatu. Co powinni wiedzieć na ten temat Polacy w Norwegii? Od kiedy zaczną obowiązywać zmiany?

Czym jest tzw. ulga abolicyjna?

Ulga abolicyjna to rozwiązanie stworzone z myślą o Polakach uzyskujących dochody zagraniczne, którzy z racji przebywania poza granicami kraju przez mniej niż 183 dni w roku podatkowym byliby narażeni na podwójne opodatkowanie. W celu uniknięcia takiego zagrożenia podpisana została chociażby umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania pomiędzy Polską a Norwegią.

Obecnie prawo podatkowe w kwestii ulgi abolicyjnej jest jednolite, a sama ulga abolicyjna przysługuje każdemu, kto uzyskuje norweskie dochody. Planowane zmiany mają wprowadzić obniżenie ulgi abolicyjnej, która będzie przysługiwała jedynie określonej grupie podatników.

Szczegóły związane z zasadami rozliczania dochodów zagranicznych można znaleźć w ustawie z dnia 25 lipca 2008 roku o szczególnych rozwiązaniach dla podatników uzyskujących niektóre przychody poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 2008 nr 143 poz.894).

Ulga abolicyjna – kogo dotyczy?

Ulga abolicyjna dla Polaków w Norwegii polega na zwolnieniu podatników z obowiązku uregulowania różnicy wynikającej z podatku należnego w Norwegii i w Polsce. Celem wprowadzenia ulgi było ujednolicenie zasad podatkowych i wyrównanie sytuacji emigrantów.

Art. 27g ustawy o podatku dochodowym (Dz. U. 1991 nr 80 poz. 350) wskazuje, że ulga abolicyjna przysługuje osobom, które uzyskują:

• dochody osiągane poza terytorium Polski pochodzące ze źródeł takich jak stosunek pracy, praca nakładcza, stosunek służbowy, działalność gospodarcza, działalność wykonywana osobiście oraz spółdzielczy stosunek pracy,
• dochody pochodzące z praw majątkowych w zakresie praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów z wykonywanej poza granicami Polski działalności artystycznej, naukowej, literackiej, publicystycznej i oświatowej (z wyjątkiem dochodów uzyskanych z tytułu korzystania z wymienionych praw bądź rozporządzania tymi prawami).

Ulga abolicyjna 2020 – jakie zmiany zaplanowano na 2021 rok?

Obecnie Polska stosuje dwa mechanizmy unikania podwójnego opodatkowania, z których może korzystać norweski pracownik – wyłączenie z progresją oraz proporcjonalne odliczenie. Z punktu widzenia podatników korzystniejszym rozwiązaniem jest stosowane w większości
umów międzynarodowych wyłączenie z progresją, które oznacza, że dochód zagraniczny zostaje zwolniony z opodatkowania w Polsce. Warto jednak pamiętać, że w celu określenia stawki podatku dla pozostałego dochodu uwzględnia się wszystkie dochody, co oznacza, że polski dochód zostaje opodatkowany stawką, która obowiązywałaby, gdyby dochód norweski nie był zwolniony z podatku. W przypadku odliczenia proporcjonalnego norweskie zarobki są opodatkowane w Polsce, ale podatek należny obniżany jest o podatek zapłacony w Norwegii.

Zmiany związane z nowelizacją ustawy ograniczającej możliwość korzystania z tak zwanej ulgi abolicyjnej będą dotyczyły przede wszystkim tych osób, których miejscem zamieszkania jest Polska, a które uzyskują dochody w krajach, które podpisały umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania przewidującą stosowanie odliczenia proporcjonalnego. Polsko- norweska umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z uwzględnieniem proporcjonalnego odliczenia ma zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2021 roku.

Wprowadzone zmiany dotyczą ograniczenia dotychczasowych zasad korzystania z ulgi abolicyjnej. Poza określeniem osób, które mają obowiązek stosować odliczenie proporcjonalne i krajów, z których dochody będą podlegać nowym zasadom, nowelizacja ustawy zakłada zmianę kwoty wolnej od podatku oraz wysokości odliczenia.

Kwota wolna od podatku ma wynosić 8000 złotych, czyli znacznie mniej niż w wielu innych krajach, a odliczeniu będzie podlegać jedynie 1360 złotych, co stanowi znaczne ograniczenie ulgi abolicyjnej, z której dotąd mógł korzystać norweski pracownik. Oznacza to, że norweskie zarobki wyższe od 8000 zł będą podlegały opodatkowaniu w Polsce. Obowiązek odprowadzania podatku będzie dotyczył również dochodów zagranicznych, które podlegały zwolnieniu podatkowemu albo niższej stawce podatkowej w Norwegii. Norweski dochód mieszczący się w pierwszej stawce podatkowej zostanie opodatkowany w Polsce stawką 17%, a po przekroczeniu progu stawka podatkowa zwiększy się do 32%.

Kogo dotyczy obniżenie ulgi abolicyjnej?

Zniesienie ulgi abolicyjnej w dotychczasowej formie będzie najbardziej dotkliwe dla polskich rezydentów podatkowych będących osobami fizycznymi. Polacy w Norwegii, którzy mają miejsce zamieszkania w Polsce, a jednocześnie spełniają jeden z poniższych warunków będą zobligowani, aby rozliczać dochód zagraniczny na nowych zasadach. Dotyczy to osób, które:

• na terytorium Polski posiadają ośrodek interesów życiowych (centrum interesów osobistych bądź gospodarczych)
  lub
• na terytorium Polski przebywają dłużej niż 183 dni w ciągu roku podatkowego.

Z czego wynika zmiana zasad dotyczących ulgi abolicyjnej?

Zmiany dotyczące unikania podwójnego opodatkowania wprowadzane w Polsce od stycznia 2019 roku wynikają z przystąpienia kraju do Konwencji MLI. Konwencja wielostronna MLI znacząco wpłynęła na zmiany zasad rozliczania dochodów powodując, że polskie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z metody wyłączenia z progresją przechodzą na sposób proporcjonalnego odliczenia.

Państwa, z których dochody za 2021 rok będą rozliczane na nowych zasadach to między innymi Norwegia, Belgia, Nowa Zelandia, Finlandia czy Wielka Brytania.

O jakich formalnościach powinni pamiętać Polacy w Norwegii?

Do czasu zmiany zasad korzystania z ulgi abolicyjnej norweski pracownik nie ma obowiązku regulowania żadnych należności względem polskiego urzędu podatkowego. Osoby pracujące w Norwegii powinny rozliczyć podatek w kraju, w którym powstał dochód, a następnie wypełnić deklarację PIT wraz z załącznikiem PIT/ZG.

Od dnia 1 stycznia 2021 roku, gdy w życie wejdą zmiany dotyczące ulgi abolicyjnej podatnik będzie zobowiązany do obliczenie podatku od wszystkich uzyskanych w danym roku podatkowym dochodów. Podatek od sumy dochodów polskich i norweskich będzie stanowił podstawę do określenia obowiązku podatkowego względem polskiego urzędu – jeśli norweski podatek będzie niższy niż podatek należny w Polsce, konieczne będzie uregulowanie różnicy do polskiego urzędu skarbowego.